Мәтінге тақырып қой /1 балл/ ТЫҢДАЛЫМ Көшпелі ғұмыр кешкен қазақ халқының ертеден-ақ ежелгі мекені –…
Мәтінге тақырып қой /1 балл/
ТЫҢДАЛЫМ
Көшпелі ғұмыр кешкен қазақ халқының ертеден-ақ ежелгі мекені – ауыл болған. Ауыл — адамзаттың өмірге келген жері. Дүниедегі ең құдіретті АНА болса, ауыл да барлық халықтың анасы, тіршіліктің нәрі.
Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев: «Ауыл түлесе – қазақ түлейді. Өйткені, ауыл мен қазақ ажырамас ұғымдар. Туған жер – әркімнің қасиетті мекені, талай жанның өмір-бақи тұратын өлкесі. Оны қайда жүрсе де жүрегінің тү¬бінде сақтайды» деп жазады ол.
Игі жақсының барлығы осы ауылдан шығады емес пе? Ақын-жазушыларымыз да, сазгер, күйшілеріміз де, аты аңызға айналған даналарымыз да сол қарапайым ауылдың қара шаңырағынан шыққан.
Ауылдың үй ішінде өте қызық. Ас ішіп болған соң, ауыл балалары әжелеріне құрт-май жасауға көмектеседі. Аталары болса жылқыларды ерекше күтіп баптайды, таңғы асын іше салып немерелеріне атта отыруды үйретуге ауылдың шетіне барады. Шіркін, қысқы демалыста онда тіпті қызық. Ауылдың артезиан суларынан аққан сырғанақтарда бастауыш сынып оқушылары көңілдерін көтереді. Шанамен сырғанап, қар атысып ойнайды.
Ауыл – ырыс-береке мен мерекенің құт мекені, ынтымақтың отаны.
1. Мәтінге тақырып қой /1 балл/
________________________________________________________________________________
2. Мәтіндегі ең маңызды 3 тірек сөзді жаз /1 балл/
________________________________________________________________________________
3. Кестедегі ақпараттың дұрыс (+) немесе бұрыс (-) екенін анықта /3 балл/
АқпараттарДұрыс +Бұрыс —
Ауыл барлық халықтың анасы
Көшпелі қазақ халқының мекені – ауыл болмаған
Ауыл – ырыс-береке мен мерекенің құт мекені болып саналады
Ответ:
Күнделікті тұрмыста энергия тұтынудың жаппай өсімі мен энергия өндіруші кәсіпорындардағы материалдық-техникалық базаның бір мезгілде ескіруі, энергия таратушылардың қымбаттауы жағдайларында энергияны үнемдеу мәселесі алғашқы орынға кіреді.
Әлемдік экономиканың жаһандануын ескерсек бұл мәселенің аумағы жалпы әлемдік сипат алып, жеке бір мемлекеттің шегінен шығады.
Сонымен бірге электр және жылу энергиясын тұтынудың өсімінен туындаған мәселені тек мемлекеттік әкімшілік әдістермен бірден шешуге болмайды, оның үстіне энергия өндіретін кәсіпорындарды жаңадан салу қомақты материалдық шығындармен қатар уақыт шығынын да қажет етеді.
Міне сондықтан да, Қазақстаның әрбір азаматы, барлық мемлекеттік және коммерциялық құрылымдар энергияны үнемдеудегі жауапкершілікті түсініп, оған өз үлестерін қосуы тиіс, бұл еліміздің экономикасын тиімді дамытуға және азаматтардың тұрмысын жақсартуға әсерін тигізеді.
Энергияны өндіруші кәсіпорындар үшін энергияны үнемдеу – бұл көрсетілетін қызметке немесе өнім бірлігін өндіруге кететін энергияның үлес шығынының азаюы, энергияны ұтымды пайдалану, электр және жылу энергиясын тұтынушыға тасымалдау кезіндегі ысыраптардың азайуы, энергиетикалық құрылғаларды дұрыс пайдалану, энергияны үнемдеу бойынша бағдарламаны әзірлеу және дұрыс орындау.
Энергияны үнемдеудің негізгі бағыттары:
1. энергия үнемдеуші технологияларды енгізу;
2. тасымалдау кезінде энергия таратушылардың техникалық ысыраптарды төмендету;
3. электр энергиясының сараланған тарифтерін енгізу;
4. энергия таратушылардың тұтыну және есепке алу жүйесін дамыту.
Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің Шығыс Қазақстан облысы бойынша департаменті (Департамент) өз қызметі бойынша, энергияны үнемдеу мәселелеріне ерекше көңіл бөледі, өйткені, жылу және электр энергиясын өндіру, беру, бөлу және онымен жабдықтау қызметтерін жүзеге асыратын кәсіпорындар табиғи монополиялар субъектілеріне жатады.