Көп нүктенің орнына көрсетілген қосымшалардың тиістісін қойып, олардың түрліше жалғану себебі мен жасалу…

1.Тасымалдауға келмейтін сөзді анықтаңыз.
1. Пырақ.
2. Құрақ.
3. Орта.
4. Орақ.
5. Жырақ.
2. Қазақ тіліне тән дыбыстардың санын анықтаңыз.
1. 7. 2. 5. 3. 8. 4. 9. 5. 6.
3.Тура мағыналы сөзді табыңыз.
1.Құлақ етін жеді.
2.Құлағым ауырып жүр.
3.Құлақ салды.
4.Ақпа құлаққа айтсаң, ағып кетеді.
5.Баспасөз – қоғамның құлағы, тілі.

4. Қазақстанда ауа температурасы 1936жыл мен салыстырғанда 2005 жылы қайткен?
1. Төмендеген
2. Сол қалпында
3. Жоғарлаған
4. Өзгермеген
5. Қатесіз жазылған сөйлемді анықта.
1. Қазақстанның климаты бен табиғаті әр алуан
2 Еліміздің 75% аумағи экологиялік өзгеріске үшіраған
3. Абай жас ұрпаққа көп көңіл бөлді.
4. Табысты адамтар таңертең ерте тұрамын.

6. Сілтеу есімдігінің тәуелденген түрін көрсетіңіз.
1.Олар, менмін.
2.Кетір, оқыт.
3.Ақшыл, сенсің.
4.Соныңыз, мынауыңыз.
5.Оған, маған.
7. Көмекші есімді табыңыз.
1.Ауылдың жаны терең сай.
2.Түркі қалаларында сауда-саттық пен қол өнері дамыған.
3.Бір жарлы шал есегіне мініп, жол жүріп келе жатыпты.
4.Қасымның үйі таудағы отарда тұратын.
5.Ертең ол Қарқаралы қаласына жүрмек.

8.Ұяң дауыссыздан басталған қатарды табыңыз.
1.Түйменің инесіз күні жоқ.
2.Жол азабы – көр азабы.
3.Шам жарығы түбіне түспейді.
4.Ерінген екі істейді.
5.Әділдікке жығылмайтын адам жоқ.
9. Жіктік жалғауының екінші жағында тұрған зат есімді табыңыз.
1.Жиенсің.
2.Студентпіз.
3.Баласын.
4.Келгенбіз.
5.Адаммын.
10.Қатаңға аяқталған сөздердің соңғы дыбысын өзгертетін қосымшаны табыңыз.
1.Көптік жалғауы.
2Тәуелдік жалғауы.
3.Септік жалғауы.
4.Жіктік жалғауы.
5.Сөз тудыратын жұрнақтар.
11. «Қоян» сөзінің құрамында қанша дыбыс, қанша әріп барын анықтаңыз.
1. 5 дыбыс, 4 әріп.
2. 5 дыбыс, 5 әріп.
3. 4 дыбыс, 4 әріп.
4. 4 дыбыс, 5 әріп.
5. 6 дыбыс, 4 әріп.
12. «Ы» дыбысына тән сипаттаманы табыңыз.
1. Жіңішке, еріндік, қысаң.
2. Жуан, езулік, қысаң.
3. Жуан, езулік, ашық.
4. Жіңішке, езулік, қысаң.
5. Жуан, еріндік, ашық.
​

Синонимдерді анықтаңыз.
А) Жаман – нашар.   В) Үлкен – кіші.
С) Қайрат – мұрат.    D) Биік – аласа.
Е) Ерте — кеш

2.«Әдемі» сөзінің синонимін анықтаңыз.
А)Жаман В)Үлкен С)Сұлу. D)Ерте .Е)Кеш.

3.Синонимнің анықтамасын көрсетіңіз.
А)Мағыналары жақын сөздер. В)Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер. С)Жазылуы бірдей, бірақ мағыналары басқа сөздер.
D)Заттың атын білдіретін сөздер. Е) Заттың сынын білдіретін сөздер.

4.«Синонимдік қатарды көрсетіңіз.
А)Мұғалім-ұстаз. В)Биік-аласа. С)Ерте-кеш .D)Жарық-қараңғы.
Е)Терезе-есік.

5.«Шәкірт» сөзінің синонимін анықтаңыз.
А) Ұстаз.В) Оқушы.С) Мұғалім.D) Кенші.Е) Жүргізуші.

6.«Мұғалім» сөзінің синонимін анықтаңыз.
А)Сұлу. В)Тамаша. С)Көркем .D)Оқушы. Е)Ұстаз. ​

116

Түбір сөзді табыңыз.

A)

Жақсылық

B)

Жаңбырлы

C)

Көмектес

D)

Жақын

E)

Бүгінгі

117

Шартты райлы тіркесті табыңыз.

A)

Барғым келеді.

B)

Барып қайт.

C)

Барып қойды.

D)

Бара салшы.

E)

Бүгін барсаң.

118

Қарсылықты мәндегі жалғаулық шылауды табыңыз.

A)

Бірақ

B)

Немесе

C)

Өйткені

D)

Сондықтан

E)

Біресе

119

Қыстырма сөзді табыңыз. Шынында, ол аса талантты әрі іскер адам.

A)

Шынында

B)

Талантты

C)

Іскер

D)

Адам

E)

Ол

120

Өткен шақта тұрған етістікті табыңыз.

A)

Балмұздақ сатып жатыр.

B)

Балмұздақ сатады.

C)

Балмұздақ сатты.

D)

Балмұздақ сатпақшы.

E)

Балмұздақ сатар.

121

Сан есімнің сұрақтарын табыңыз.

A)

Қандай? Қай?

B)

Қайда? Қашан?

C)

Кім? Не?

D)

Қанша? Неше?

E)

Кімге? Неге?

122

«Ерте» сөзінің антонимін табыңыз.

A)

Кеше

B)

Ертең

C)

Таңертең

D)

Кешке

E)

Кеш

123

Дауыссыз дыбыстың анықтамасын табыңыз.

A)

Өкпеден шыққан ауа кедергіге ұшырап, салдыр пайда болады.

B)

Ауа өкпеден кедергіссіз шығады.

C)

Тіл кейін тартылып, үсті дөңестенеді.

D)

Жақтың кең ашылуы арқылы жасалады.

E)

Тіл ілгері созылып, жіңішкеледі.

124

Буын үндестігіне бағынбай тұрған сөздерді табыңыз.

A)

Ынтымақ, бірлік

B)

Құлагер, емхана

C)

Данышпан, кемеңгер

D)

Батыр, күшті

E)

Қалам, дәптер

Үзіндіні мұқият тыңда. Тірек сөздерді тап.
дұрыс, тіршілік, «Қызыл кітап», тіл, айту
әрине, адам іс-әрекеті, жануарлар, жоқ
мақсат, қалмау, кешігу, зиян, табиғат, аялау
адам, табиғат, қорғау, қамқор болу, сенбілік​

1. Тілің. жүгірме, білім. жүгір. 2. Аузы. әзілі жоқтың, қолы. қол
шоқпары бар. 3. Ақымақ.айтқан сөз ағып жатқан су. тең; ақылды. айтқан
сөз қол. ұстаған ту.тең. 4. Татулық. табыс мол. 5. Қорқақ көлеңкесі. де
қорқады. 6. Су. шым тоқтатар; сөз. Шын тоқтатар.​

Жақшадағы сөздерді өткен шақ формасында айт.

Ертеде өте еңбекқор құмырсқа (болу). Ол үнемі үйіне дән (тасу). Ол көп дән (жинау). Қыста оның тамағы да, отыны да болыпты. Бір күні оған шегіртке (келу). Құмырсқа оған есік (ашу). Оны үйге (кіргізу). Шегірткеден неге келгенін (сұрау). Шегіртке Құмырсқадан көмек сұрапты. «Ішетін тамағым жоқ, киетін киімім жоқ, тұратын үйім жоқ»,- деп (жылау). Құмырсқа оны аяпты. Үйінде (қалдыру). Шегіртке еден (сыпыру), үй (жинау), тамақ (пісіру). Құмырсқа оған алғыс (айту). Шегіртке еңбек етуді (үйрену). Көктемде шегіртке өз үйін (салу). Құмырсқаға рақмет (айту).

1.Спортты өнердің бір түрі деуге бола ма?

2.Қандай ұлттық ойындарды білесіңдер?

3.Ұлттық ойындар арқылы адамда қандай қасиеттер қалыптасады?

Салт,сабақты етістіктер

Салт-табыс септіктегі сөзді қажет етпейтін тұратын етістіктер.

Сабақты-табыс септіктегі сөзді қажет етіп тұратын етістіктер. (кімді? нені?)

Тапсырма: Салт етістіктерді жеке,сабақты етістіктерді жеке жаз

Айтқанға көн , сабақты біл,аспанға қара,мектепке кір ,

алысқа жүгір ,мақаланы жаз ,

нәтижеге қуан, биді биле , онынан тұр

тамақты жаса,біліммен жарыс,үйге кір

жұмысты аяқта ,мақсатқа жет, сабақты баста

жерде жатыр ,ойыңды жасыр, жұмысынды тапсыр — сабақты​

2. Тиісті қосымшаларды жалғап жаз.
Мен алғыс айта
.
Сен алғыс айтасы.
Сіз алғыс айта.
Ол алғыс айта.само кај .
Біз алғыс айта.
Сендер алғыс айта.
Сіздер алғыс айта.
Олар алғыс айта.
Мен мақтай .4
Сен мақтай .сем.
.
Біз мақтай.
Сендер мақтай.
Сіздер мақтай.
Олар мақтай.
Сіз мақтай . см
Ол мақтай.
.
Ами.​

1. Қазақ тіліне тән дыбыстар саны қанша?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 15
2. Тұйық буын деген не?
A) дауыстыдан басталып дауыссызға бітеді B) дауыссыздан басталып дауыссызға бітеді C) бір ғана дауыстыдан тұрады D) дауыссыздан басталып дауыстыға бітеді E) үш дауыссыз бен бір дауыстыдан тұратын буын (қарт)
3. Қай дыбыс еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалады?
A) а B) ө C) ы D) ә E) е
4. Еріндік, жіңішке әрі қысаң дауысты дыбыстарды табыңыз.
A) ұ B) ө C) о D) ы E) ү
5. Үнді мен қатаң дауыссыздар қатар келген сөзді табыңыз.
A) Күзде жаңбыр жиі жауады. B) Әсет базардан доп алды. C) Қыста қар қалың жауды.
D) Жаздыгүні ауылға бардық. E) Ол жазда қайтыс болды.
6. Үндестік заңына бағынбайтын қосымшасы бар сөзді табыңыз.
A) жақсылық B) балалар C) күлекеш D) көрермін E) келешек
7. Мағынасы ұқсас (синоним) емес сөздерді табыңыз.
A) атамекен, отан B) шағым, өкініш C) қария, қарт D) әдемі, көрікті E) сабырлы, төзімді
8. Мақалды табыңыз.
A) Кемедегінің жаны бір. B) Дарияның жанынан құдық қазба. C) Жері байдың елі бай. D) Әлін білмеген әлек.
E) Айдағаны – бес ешкі, ысқырығы жер жарар.
9. Антоним бола алатын тұрақты тіркесті табыңыз.
A) азар да безер болды – ат-тонын ала қашты B) көрер таңды көзімен атырды, түн ұйқысын төрт бөлді C) Ит арқасы қиянда, ит өлген жер D) ит терісін басына қаптады – басын сипады E) көз шырымын алу, көз ілу
10. Қайталама қос сөзді табыңыз.
A) төсек-орын, ес-түс B) теп-тегіс, ап-ащы C) емін-еркін, ығы-жығы D) анда-санда, оқта-текте
E) қым-қуыт, ту-талақай
11. Септеулікке қатысы жоқ септікті табыңыз.
A) Атау септігі B) Барыс септігі C) Шығыс септігі D) Жатыс септігі E) Көмектес септігі
12. Қате жазылған қатарды табыңыз.
A) пединститутқа B) Қазатомөндіріске C) ұжымшарға D) медколледжге E) ҚазМҰУға
13. Берілген емле қай сөз табына қатысты?
«-ау, -еу» жұрнағы жалғанғанда, түбірдің соңындағы «ы, і» дыбыстары түсіп қалады.
A) Үстеу B) Сын есім C) Етістік D) Сан есім E) Зат есім
14. Етістікке қатысты емес терминді табыңыз.
A) етіс B) рай C) шақ D) жақ E) шырай
15. Жалғау жалғанбайтын сөз табын табыңыз.
A) Шылау B) Етістік C) Есімдік D) Үстеу E) Зат есім
16. Өзі жалғанған заттың екеу немесе одан артық екенін білдіретін қосымшаны табыңыз.
A) тәуелдік жалғау B) септік жалғау C) жіктік жалғау D) жұрнақ E) көптік жалғау
17. Төмендегі сандардың қайсысы нақты санды білдіреді?
А) ондарда В) он шақты С) он-он бес D) он жарым Е) ондаған
18. Тәуелденген сөзге жалғанбайтын септік жалғауын табыңыз.
A) –н B) –нда C) –ты D) –дан E) –бен
19. Қайсының мағыналық түрі жетеу?
A) Сан есім B) Сын есім C) Етістік D) Есімдік E) Шылау
20. Болжалдық сан есімге жатпайтын қатарды табыңыз.
A) мыңдаған B) ондарда C) жүзге тарта D) алтыдан бері E) бес-алты
21. Есімше қай жағдайда сөйлемде баяндауыш болады?
A) зат есіммен тіркесіп немесе ілік септігінде тұрып B) барыс, жатыс, шығыс, көмектес септіктерінде келіп
C) атау мен іліктен басқа септіктерде заттанып қолданылса D) көмекші есіммен, септеулік шылаулармен тіркесіп
E) жіктеліп келіп
22. Сөйлемдегі есімдік төл сөзде қалай өзгереді? Али оған келгенін айтты.
A) бізге B) оны C) сізге D) маған E) оған
23. Қай сөйлем түрі? Қорыққаны сонша – орнынан тұра алмай қалды.
A) Кезектес салалас B) Ыңғайлас салалас C) Себеп-салдар салалас D) Түсіндірмелі салалас E) Қарсылықты салалас
24. Қай сөйлем түрі? Маған шар берді, ағама доп берді.
A) Кезектес салалас B) Ыңғайлас салалас C) Себеп-салдар салалас D) Түсіндірмелі салалас E) Қарсылықты салалас
25. Берілген ереже қай сөйлем түріне қатысты?
Сөйлем соңына нүкте немесе (көтеріңкі интонациямен айтылса) леп белгісі (!) қойылады.
A) Хабарлы сөйлем B) Бұйрықты сөйлем C) Сұраулы сөйлем D) Лепті сөйлем E) Ешбіріне​

Тапсырма. «Ол кім? Бұл не?» әдісі. С.Мұратбеков «Жусан иісі» әңгімесі бойынша берілген үзінділердің кімге қатысты екенін немесе не нәрсеге байланысты айтылып жатқанын анықтандар. Ойларынды дәлелдеп, жауаптарыңды толықтырып жазыңдар. Үзінді . Дүниедегі жақсылық атаулының бәр-бәрі: ерлік те, ізгілік те, сұлулық пен ақылдылық та, әйтеуір адамға тән не бір асыл қасиеттің барлығы да сонда болушы еді. . Оны естігенде біз — алым-жұлым киінген қара борбай балалар бір сәтке жадау қалпымызды ұмытып, шетімізден: көк семсерді жарқ- жұрқ еткізіп, ат ойнақтатып жауға қарсы арыстанша шабатын нағыз қас батырдай сезінуші едік өзімізді. — Мыналар шана ма! — дейтін мұрнын тыжырайтып. — Шіркін, өзінің рулі бар, алдында шамы бар ылдиға да, өрге де бірдей сырғанайтын шана болса. «Мынау алда тұрған асқар таудан күндіз құс ұшып өте алмайды, қанаты күнге күйіп қалады. Тек түнде ғана ұшып өтеді. Сондықтан да біз түнді күтуіміз керек. Түнде маған да қанат бітеді. Сен тек жығылып қалмай, көзіңді тарс жұмып, менің жалымнан мықтап ұстап этыр. Мен: «көзіңді аш!» дегенде бір-ақ аш. Сонда, мына асқар таудың арғы жағында, мұнан гөрі аласа, шошайған қоңыр тау тұрады. Ол «салғыз көзді дәудің мекені», — дейді. Ә. Мен білдім. Ей, бала, сендер кеше эшіп келдіңдер ғой, ә? Коныр сиырларын бар ғой, ә? — деді Ол кім? Бұл не?​