Мәтіндегі қосымша ақпарат А) қазіргі кезеңде ғарышқа ғылымдар мен инженерлер ұшыруда В) ғарышкері болғысы…

СРОЧНО!

Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Қозы Көрпеш пен Баян сұлу аңызының ел аузында бірнеше нұсқасы жүр. Соның бірі әйгілі аңызды былайша өрбітеді:

Ноғайлы жұртында Қарабай мен Сарыбай есімді екі бай болыпты. Кішкентайынан бірге өсіп, дос болған Сарыбай мен Қарабай әлі дүниеге келмеген балаларын атастырып қояды. Ұлы дүниеге келмей жатып Сарыбай аңшылықта қайтыс болады. Қарабай сөзінде тұрмай: «Қызымды жетім ұлға бермеймін», — деп, Өлеңтінің аяғын өрлей Аягөзге көшеді.Аягөзге барған соң ноғайлының биі Сұлтанғазы Қарабайдың ауылын ерулікке шақырады. Сонда Шашақ байдың баласы Қодар Баянға ғашық болады. Алайда, атастырылған Қозы мен Баян ер жете бір-біріне ғашық болады. Қодар өте қанішер, әрі зұлым адам екен. Екеуара шайқаста бірінші болып Қозының басы кетеді. Сүйіктісінен айрылған Баян кек алуды ұйымдастырады. Ол Қодарды алдап, егер ол құдық қазып берсе, оған тұрмысқа шығамын дейді. Қодар Баянның шашынан ұстап алып, құдықты терең етіп қаза бастайды. Құдық тереңдей бергенде, Баян шашын кесіп жіберіп, Қодарды құдыққа батырып, өлтіреді. Ал өзі өз-өзін қылыштап, бақилыққа аттанады.

Мәңгілік махаббаттың символы болған қос ғашықты Аягөз жерінде арулап көмген халық, мәңгілік махаббаттың белгісі ретінде осы мазарды салған екен.

1)Шығарманың жанрын анықтаңыз

А)әңгіме

В) ертегі

С) аңыз

Д)повесть

2)Мәтіннің негізгі тақырыбын табыңыз

А) Қодардың батырлығы

В) Қос ғашықтың махаббаты

С) Уәдеге берік болуға үйрету

Д) Қозының өмір жолы

3)Баян дұшпаннан кегін алған жерді тауып жазыңыз.

______________________________________________________________________________________________________________________________________

4)Төмендегі сұраққа бір сөйлеммен жауап беріңіз.

Қарабай мен Сарыбай қандай келісімге келеді?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

5)Қодар қандай адам?

______________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтаңыз.
Негізгі ақпарат
Қосымша ақпарат ​

Көмектесінедерші

а) А. Айымбетовтың өмірбаянынан берілген үзіндіні оқы.

Айдын Айымбетов — қазақ ғарышкері, Қазақстанның Халық Батыры.

Қазақстанның үшінші ғарышкері А. Айымбетовтың ғарышқа сапары 10 күнге созылды. Осы сапар барысында ол бірнеше ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді.

Физика саласы бойынша жерүсті жағдайында алуға келмейтін кристалдарды сынақтан өткізді. Ұлттық тағамдардан жасалған қоспалардың ғарышта адам ағзасына сіңірілуін сынау үшін «Дастарқан-6» экспериментін жүргізді. Сонымен қатар Арал өңіріндегі шаңды дауылдарды, Каспий теңізінің мұнай өндірісі кезіндегі ластануын зерттеді.

Қорыта айтқанда, Айымбетовтің ғарыштағы он күні ғылымға үлкен олжа болды.

b) Мәтінге сүйеніп, А. Айымбетовтың ғарышта жасаған зерттеулері туралы жаз.

1) ___________________________________________________________

2) ___________________________________________________________

3) ___________________________________________________________

2. Ақпараттың дұрыс, бұрыстығын тап. Правильно неправильно —
N2
Дұрыс
Бұрыс
1
Ақпарат
Отбасы дегеніміз туысқандық байланыста бірлесіп
өмір сүретін адамдар.
Дәстүрлі қазақ отбасында ата-ананы ерекше
құрметтемген.
2
о
Әке мен шеше ақылдасып, үйленген ұлдарына енші
бөледі, тұрмысқа шыққан қыздарына жасау береді.
Отбасы мүшелері әкені тыңдамайды.
Қара шаңырақ — үлкен үй, әке-шеше үйі.​

5. Мәтiндегi сөйлем мүшелерiнiн калыпты орын тәртiбiнiн және сөз тіркестерінің мағыналық байланысының сақталмау себептерін тү- сiндiрiп, түзетiп жазындар. Халык денсаулығының нашарлауы және демографиялык көрсеткіштердің төмендеуіне әсер ететін себептердің негізгі- сiнiн iшiнде климаттық, әлеуметтік, экономикалык ахуал- дармен катар, экологиялык колайсыздыктар да ерекше орын алады. Казiргi кезде жер шарынын көптеген аймақтарында та- биғатты бүлдіріп, адамның өмір сүруіне төндіретін қауiп зиянды әрекеттер көбейді. Жер үстінде экологиялық тұтас апат аймақтары пайда болды. Өндiрiстi iрi қалаларда, техногендiк елдi коныстарда кор- шаған орта катты ластануда. Осы қоршаған бүлінген ортада адам ағзасына залалды заттар молайды. Кеселдi мундай зат- тар адам өміріне қауіп төндіреді.​

Оқылым тапсырмалары 1. Әңгіменің негізгі идеясын үш сөйлеммен тұжырымдап, ойымызды мақал- мәтелдермен түйіндейік. 2. Үргеніш, Қоқан, жортуыл, арық қазу сөздерін түсініп, синонимдерімен алмастырып сөйлем құрап жазайық. 3. Сейітқұлдың мақсатына жету жолындағы әрекеттерін мәтін бойынша ретімен баяндайық. Үлгі: а) Қолына кетпен алып, отыз үйлі кедейіне де кетпен беріп, жер тегістеп, егін егуге кірісті. ә) . 5 6) . . .; в) . . 4. Әңгіме бойынша өз жұбымызбен «Неге?», «Не үшін?», «Қалай?» және т.б. сұрақтар қою арқылы сұхбат жасайық. 5. Оқиға өткен жерлерді картадан көрсетейік. Қазір ол жердегі адамдар немен айналысады?

помогите срочно даю 50 баллов​

I нұска

«Аспан әлемінің кұпиялары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Мәтiндегi негiзгi және косымша ақпаратты түсіну, аныктау. 5.2.1.1 Мәтіндегі орфографиялык кателерді сездіктерге сүйене отырып, тузету және редакциялау 5.3.6.1

Бағалау критерий

Бiлiм алушы

Мәтіндегі негізгі, косымша ақпаратты анықтайды; Орфографиялык кателердi тузетеді.

Қолдану

Жоғары деңгей дағдылары

Ойлау дағдыларының

деңгейi

1-тапсырма. Мәтін үзінділерін түсініп окыныз. Мәтіннен негізгі және қосымша

акпараттарды анықтаңыз.

1. Жердін тартылыс күші адамнын омырткасын басып, сыгып тұрады, сондыктан

гарышка ұшкан карышкердiн бойы шамамен 5,08 см-ге ұзарады. тоннаға дейiнгi 370 000-нан астам заттар сағатына 9,8 мың шакырым Шолпаннын бетiне iрi астероидтар соқтығысып, оны кейiн карай айналдырып

2. Жер орбитасында ғарыш саласының дамуына байланысты түрлі қалдық темірлер ұшып жүрген көрінеді. Мамандардын есептеуінше, салмагы бiрнеше граммнан 15

жылдамдықпен жерді айналып ұшуда. Сонымен бірге, олар кейде бір-бірімен сокты ысып, кішкене бөлшектерге шашырап кетіп жатыр.

3. Шолпан — Күнді сағат жүрісіне қарама-қарсы бағытта айналатын жалгыз ғаламшар. Бұған бірнеше жорамал бар. Соның бірі, ғалымдардың пікірінше, бұрын

жiберген.

Heгiзгi акпарат;

Heгiзгi акпарат;

Қосымша ақпарат;

Қосымша ақпарат;

2-тапсырма. Берілген мәтіндегі қате жазылған сөздерді анықтап, сөздікті пайдалана отырып түзетіп, кешіріп жазыныз.

Адам баласы ашых карыш кенiстiкiнде скафандрсыз 90 секунд кана шыдан алады, егер тек етпесіндегі барлық ауаны шыгарса ғана. Ал егер егпеде кіштене гана ауа галса, ол бірден көпіршіб улкейе бастайдыекен. Егер ол канга етіп кетсе, адам бірден еледі. Ал адам карыш кеністікіне шыкканда, егпесі ауаға толы болса, онда етпесiн жарып жібереді

бармааа​

.

Мәтін мазмұнын ретімен орналастыр.

. Адам мен Ақ бидай арасындағы достық;

Адамның көмегі;

Ақ бидайДЫҢ Адамға алғысы;

. Ақ бидайдың Адамнан көмек сұрауы;

• Ақ бидайдың аңдардан көмек сұрауы;

. Ақ бидайдың жағдайының нашарлауы;

• Ақ бидайдың жайқалып өсуі;

• Ақ бидайдың құстардан көмек сұрауы.

Мәтінді оқып шығып, мәтінге тақырып қойыңыз. Сұрақтарға толық жауап беріңіз.

Тақырып: ___________________________________________________

Адам көркі – шүберек. Сіздің әдемі көрінуіңіз, ең алдымен, киген киіміңізге байланысты.

Дегенмен, адам өзінің талғамына сүйенуі керек. Кейде шкафтың есігін ашып қалсаң, үстіңе ілетін бір дені дұрыс киім таппай әбігерге түсесің. Бұндай жағдай барынша жиі болады. Шалбарлар толып жатыр, ал мына жейдемен сәйкес келетін ешқайсысы жоқ.

Сондықтан, ең алдымен, жүрегіңіз қалаған стильді анықтап алыңыз! Әр түрлі жерлерге киіп баратын киімдеріңізді жұбымен алғаныңыз жөн.

Тізім жасаңыз. Алдымен өзіңіз қызығатын киімдердің тізімін жасап алыңыз, сосын өзіңізде бар киімдерді қайтадан қарап шығыңыз. Қолыңыздағы тізімге сүйене отырып, қай киімді қалдырып, қай киімді лақтырып тастау керектігін анықтаңыз. 1-2 жыл бойы киген киіміңізді ойланбастан лақтыруға болады.

Киімнің қымбатынан бұрын, өзіңізге үйлесетінін таңдаңыз.

Киімнің түсін жыл мезгіліне сәйкестендіріп алғаныңыз жөн. Басты қағидасы – түстердің өзара сәйкес келуі.

Тағы бір қатаң қағида: бір үлгіде үш түстен артық түс болмағаны жөн. Ал, егер киіміңіз алабажақ не әртүрлі түстен болса, онда аксессуарыңыз бір ғана түстен болсын.

Киімді мүсініңізге сай таңдағаныңыз дұрыс. Мүсіні әдемі адамдарды көргенде, еріксіз күрсініп, «Шіркін, менің де мүсінім осындай болса ғой.» деп армандаумен шектелеміз. Бар мәселе – мүсін мінсіздігінде емес, бар мүсініңізді пайдалана алуыңызда.

Автор қандай ой ұсынады? ___________________________________________________​

Тазалық керек адамға! Эсседегі сипаттама сөздердің орнын тап. Жақындай түссең мұрныңа келеді, жиіркеніп құсып қоюыңыз мүмкін. Осыншама адамды көрмеген едім. Аяғындағы кебісі де әбден тозған, сөгілгелі тұр. Дарылдатып сүйрегенде, артынан шаң борайды. Ол кебіс тозып, жаңа кебіс кигені есімде жоқ екен. Ал ол аяқкиімін шешіп үйге кірсе не болады, ол үйді бұзып қайта салу керек болатын шығар. е Артқа Тексеру Да
помогите =»»»0​