2.А.Байтұрсынұлының «Адамдық диқаншысы» өлеңінің идеясы қандай? А).Елін алдыға тартып, жол көрсететін…

Шығамын тірі болсам адам болып»
а) Өлеңнің тақырыбы мен идеясын анықтаңдар.

ә) Ақынның ойы мен арманын қалай толықтырар едіңдер?

​

«Адамдық диқаншысы» шығармасының жанры,
А. өлең В. Мысал С. Толғау Д. жыр​

Күнделікті тұрмыста қуат көздерінің қай түрін пайдаланамыз?
Ақиқат/жалған тұжырымды анықта.
1. Диалог – тек бір адамнан құралатын тілдесімнің түрі.
2. Белгілі бір тақырып аясында жүзеге асады.
3. Диалог барысында екі адам өзінің пікірімен бөлісе алады.
Ақиқат
— Артқа
Жалған​

Матынды окып негызгы тыректы создерлы аныктаныз «Табиғат- адам тәрбиешісі. Оның құрамдас бөлігі болып саналатын өсімдіктер мен жануарлар әлемі, биік таулар мен сарқыраған өзендер, кең дала барлығы да адам баласына ой салып, денесіне қуат,бойына күш, көңіліне шабыт береді. Адам да, қоғам да-табиғаттың төл баласы., жалғасы. Тіпті, адам ауасыз, сусыз өмір сүре алмайды дейтін болсақ, сол ауа мен судың өзі жан-жануарлар, адамзатқа табиғаттың тарту еткен ғажайып сыйы. Табиғат пен адамның мінезі де ұқсас. Табиғат не төксе, бар әлем құрпылып жүре береді. Халық өзін қоршаған табиғаттың мінез, әдет-қалыптарын өзіне алады және мәңгіге қалдырады. Табиғаттағы барлық нәрсе өзара тығыз байланысты. Адам да табиғаттың бір бөлшегі. Табиғаттың бірінде болып жатқан өзгеріс міндетті түрде екінші жерге әсерін тигізеді. Соныдықтан да табиғаттың бір бөлшегін жою өзіне зиян келтіреді, сол арқылы адам баласының күн көрісіне залалын тигізеді. Табиғат сырын терең білмей оған қалай болса солай шабуыл жасау үлкен апатқа әкеп соқтырады. Табиғат – халық қазынасы.

Адам мен табиғат егіз. Табиғат пен адам егіз әлем ретінде бірін-бірі күтуге, аялауға міндетті. Олар бір-біріне сый-құрмет жасауға тиіс болса, сол сыйластықтың және бір түрі – адамның табиғатқа деген пейілі. Адам — табиғат перзенті. Ол суға, жерге, айға, оларды жаратқан тәңірге табынады., жалбарынады. Адамзат баласы өзінің ғана емес, бүкіл ғаламның аман-саулығы үшін жаратылыс алдында өзін борыштар сезінері хақ. Тіршілікте төрт құдірет – Күн-ана, Жер-ана, ауа мен су болса, олардың біреуінсіз тіршілік тоқтайды. «Жері байдың – елі бай», «Туған жер – алтын бесік», «Жеміс – жерде, жеңіс — ерде», «Ауа – өмір тынысың», «Судың да сұрауы бар» деген мақалдар осы төрт құдіретті қадірлеуден тараған.»​

1. Өлеңнің негізі идеясы — не?

2.Ақын не себепті өмірді сағатпен байланыстырған?

3. Абай неге сағатты ұрыға теңейді?

4. Сағат адамның өмірін қалай ұрлайды?

5. Ақынның 《Сағаттың сыбрыды — өткен өмірдің белгісі》деген ойын қалай түсінесің?

По стихотворению:

Сағаттың шықылдағы емес ермек,

Ћәмиша өмір өтпек — ол білдірмек.

Бір минут бір кісінің өміріне ұқсас,

Өтті, өлді, тағдыр жоқ қайта келмек.

Сағаттың өзі — ұры шықылдаған,

Өмірді білдірмеген, күнде ұрлаған.

Тиянақ жоқ, тұрлау жоқ, келді, кетті,

Қайта айналмас, бұрылмас бұлдыр заман.

Өткен өмір белгісі — осы сыбдыр,

Көңілді күнде сындыр, әлде тындыр.

Ақыл анық байқаған қылығыңды,

Қу шыққансып қарасып босқа бұлдыр.

Күн жайылып ай болды, он екі ай — жыл,

Жыл жайылып, қартайтып қылғаны — бұл.

Сүйенген, сенген дәурен жалған болса,

Жалғаны жоқ бір тәңірім, кеңшілік қыл.

2. «Адам баласының достық сезімі адаммен бірге жаратылады» деген тұжырым бар.
Сіздің ойыңызша, достық сезімі адамның бойында туылғаннан бола ма, әлде өсе келе қалыптаса ма? 3-4 сөйлеммен жауап беріңіз. ​

2. Мәтін мазмұнына қатысты мақал-мәтелді табыңыз. 1 балл А) Адам қайғысы — заман қайғысы. В) Су — тіршілік көзі. С) Күн күркіресе, көк дүркірер. ПЖж комектесындерш

Сөйлемнің ішінен болымсыздық есімдігін тап.
Электр қуатын пайдаланбайтын ешбір адам жоқ.

бАдам
гҚуат
аЖоқ
вЕшбір​

С.Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып». 1-сабақ

Лирикалық кейіпкердің ойы Абайдың қай пікірімен ұштасады?

Шығамын тірі болсам адам болып,

Жүрмеймін бұл жиһанда жаман болып.

Ал күллі адам баласын қор қылатын үш нәрсе бар: надандық, еріншектік, залымдық.

Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.

Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым әрі мінез деген нәрселермен озады.
​

«Адам қалай ойлайды»тақырыбында әңгіме құрау. ​