135 1)өзүңөр синтаксистик жол менен жасалган татаал атоочтуктарга мисал келтирге 2)Аларды сөздүн составына(уңгу,мүчөгө)…

1. Биз келечекке карыздарбыз.( Сүйлөмдүн баш мүчөлөрү кайсы жакта,санда турат?) А) 1-жак, жекелик сан Б) 2-жак, көптүк сан В) 1-жак, көптүк сан Г) 3-жак, көптүк сан

2. Тоолор менен токойлор жашыл көйнөк кийишет. (Сүйлөмдөгү ээлик милдетти аткарган сөздү белгилегиле) А) Тоолор менен токойлор Б) көйнөк В) жашыл көйнөк Г) токойлор

3. Оозуна алы жетпегендер үйдөн-үйгө кирип, бүгүнкү жаңылык тууралуу айтып жатышты. (Сүйлөмдөгү толуктоочтук милдетти аткарган сөздү белгилегиле) А) Оозуна алы жетпегендер Б) үйдөн-үйгө кирип В) бүгүнкү жаңылык Г) жаңылык тууралуу

4. Анын өчпөс элеси мага шооласын төгүп, маңдайымда ар дайым Чолпондой балбылдап турат. (Сүйлөмдөгү аныктоочторду белгилегиле) А) Анын Б) Чолпондой, анын В) шооласы, ар дайым Г) Өчпөс, анын

5. Ашы бар казан сүйкүмдүү, досу бар адам күйүмдүү. (Сүйлөмгө синтаксистик талдоо жүргүзгүлө)

6. Кылымдардан бери жашап келген эл, кылым карыткан тил, эч качан жоголбойт деген ойдомун. (Сүйлөмдөгү аныкталгычтар кайсылар?) А) Кылымдардан бери жашап келген, кылым карыткан Б) эч качан жоголбойт В) эл, тил Г) кылым карыткан тил

7. Кылымдардан бери жашап келген эл, кылым карыткан тил, эч качан жоголбойт деген ойдомун. (Сүйлөмдөгү атоочтук түрмөктөр кайсылар?) А) Кылымдардан бери жашап келген, кылым карыткан Б) эч качан жоголбойт В) эл, тил Г) кылым карыткан тил

8. Биз ошол күнү өтө жакшы иштедик. (Сүйлөмдөгү бышыктоочторду тапкыла) А) ошол күнү Б) өтө жакшы В) ошол күнү, өтө жакшы Г) Биз, иштедик, ошол күнү

9. Жашынан адептүү өскөн адам абийирин карыганча сактай алат. (Сүйлөмдөгү тике толуктоочту тапкыла) А) адептүү Б) Жашынан В) Жашынан адептүү өскөн Г) абийирин

10. Апасы Зууранын оорун колдон, жеңилин жерден алуу үчүн кой артынан түшкөн. (Белгиленген сөздүн синтаксистик милдетин аныктагыла) А) аныктооч Б) бышыктооч В) толуктооч Г) баяндооч

11. Ошол күнү Танабай жайыттан кеч кайтып, кеч жаткан. (Сүйлөмдөгү мезгил бышыктоочту тапкыла) А) Ошол күнү Б) жайыттан В) кеч Г) кеч кайткан

12. Бузулуп кетер санаа бар, артымда калар бала бар. (Сүйлөмгө синтаксистик талдоо жүргүзгүлө) ​

144. Алган билимди терендетүү көнүгүүсү. 1) Төмөнкү сүйлөмдөрдү окуп чыгып, кара тамта менен терилген сөздердун сын атоочтук жана этиштик белгилерин аныктагыла. 2) Эрежелерин түшүндүргүлө. 3) Синтаксистик мил- детин айтып бергиле. 4) Атоочтуктардын оң, терс формаларына оозеки мисалдар келтиргиле.

1. Көрген, билген адам жок. 2. Жаш карыбас болсочу, жашыл ойбос болсочу. 3. Салам айткан сөзүнө, толкунданып турамын. 4. Келер кишилер келишти. 5. Шахмат ойноочу балдар мектепке чогулушту. 6. Айтып жаткан сөзүмдүн сыры да ушул. 7. Кемибес хандын бир татым тузу кемиптир. 8. Меөрөгөн уйдун, урген иттердин, балдарын чакырган эне- лердин, кишенеген жылкылардын үндөрү угулат.​

128. Татаал сүйлөмдөрдүн тутумундагы жөнөкөй сүйлөмдөрдүн

чегин ажыраткыла. Тең байланыштагы татаал сүйлөмдүн мазмунун

сактоо менен, багынынкы байланыштагы татаал суйлом түрүндө

өзгөртүп түзгүлө. Мурунку жана өзгөргөн варианттарын өз ара салыш-

тыруу аркылуу грамматикалык түзүлүшүндөгү жана маанилик ка-

тыштарындагы айырмачылыктарын түшүндүргүлө.

COL

1. Бирок мен бирди айтам, турмуш минди айтат. 2.

Андан бери өттү го далай жылдар, далай айлар, бирок

өрнөк калды, үлгү калды олбөгөн. (Н.Б.) 3. Момун жаш

кезинде жүгөн, камчы өрчү, кийин ал кардал азайган

сон таштап койду. (Ч.А.) 4. Бокендин атасы Байтерек

жетимиштен эбак ашты, бирок колхозДУН БЕЛДҮҮ ИШтер-

мандарынын бири

устасы. (К.К.) 5. Отряд үйлөрүн

кыдырып тинтишкен экен, катылган мылтыктар табы-

лыптыр. (К.Б.) 6. Эми күн жылыйт, адам акка, мал кекке

тоëт. 7. Түн бир убак болуп калды, ага карабай Шайбе-

ков дагы эле чекесин укалап, кат жазуу менен убара.

(Ч.А.) 8. Ай сүттөй жарык тийип турат, ошондуктан

карангыда баскан жаныбар даана көрүнөт.(К.Бек.) 9. Бе-

лек уулу күп-күп сүйлөп, байды жекире баштады,

чогулгандар тымтырс турушту. 10. Жер бетин карангы-

—

71. Сөздөрдүн эки жагындагы кеп чекиттердин ордуна тиешелүү

сөздөрдү коюп, сөз айкаштарын түзгүлө. Кайсы учурда багындыруучу, кай-

сы учурда багыныңкы түгей болду? Үлгүдөгүдөй кылып, б. а., кайсы сөз

түркүмүнө кирерин, грамматикалык маанисин көрсөтүп, схемасын түзгүлө.

. чөп., .кызык., .тез., .ашуу., .эмгек., .ке-

нен., .уя., .жакын., .аска., .ч., .көп. .

5* 187. Өз алдынча иштөө көнүгүүсү. 1) Сүйлөмдөрдөн чакчылдардын этишке окшош белгилерин таап, кандай жолдор менен уюшулуп жатканын аныктагыла. 2) Чакчылдардын эрежесин, эмне учун этиштин өзгөчө түрү экендигин айтып бергиле. 3) Чакчылдар катышкан татаал этиштерди сөздүн курамына ажыраткыла. 1. Дос күйдүрүп айтат, душман сүйдүрүп айтат. 2. 200дөй жылкыны жайлоого айдап кетип бара жатабыз. 3. Ажарга көп нерселердин улутаны, үргөнү даана угулду. 4. Болгон кепти төкпөй-чачпай айтып бердим. 5. Өз жумушумду аткармайын- ча, санаам чыдабайт. 6. Айылга жеткиче, сүйлөшүп бардык. 7. Шатыратып күн жааса, жерге жагат дечу эле. 8. Көп болуп жылдыз ай болбойт, коону тар адам бай болбойт. 9. Иштөө керек жүгүнүп, басуу керек чалкалап.​

Срочна! Помогите пж пж пж

Суроолор жана тапшырмалар: 1. Кыргыз тилинин лексикасынын байышынын ички булакта- рына кайсылар кирет? Эмне учүн аларды ички булактар деп айтабыз? 2. Морфологиялык (аффиксациялык) жол менен жаны маа- нидеги сездерду жасоодо кандай мучелер активдуу роль ойнойт? 3. Синтаксистик жол менен жасалган жаны маанидеги сездердун жана семантикалык ыкма менен пайда болгон сездердун айырмачылыгы эмнеде? 4. Сезме-сез которуу жолу (калькалоо) аркылуу пайда болгон сездердүн кандай турлеру (же жолдору) бар. Эмне учүн аларды «толук» жана «толук эмес» деп белүштүрөбүз? 5. Орус тилинен кабыл алынган сездерду кандай доорлорго бөлүштүрөбүз, алардын негизги айырмачылыгы эмнеде? 6. Aраб, иран-фарсы тилинен кабыл алынган сездердун лек- сикабыздагы орду кандай, алар тыбыштык өзгерүүлөрге учураганбы?

135. Төмөнкү жай сүйлөмдөргө суроо бергиле.
Колибри дүйнөдөгү эң кичинекей жана кооз чыпчык. Анын салмагы бир жарым, эки грамм болот. Колибринин эн чоңу чабалекейдей бар. Аларды алп колибри деп аташат. Бул чымчыктардын өңү-түсү жарыктын тийишине жараша кубулуш көрүнөт. Колибри Борбордук жана Түштүк Америкада жашайт. Эл аралык уюмдар аны сактайт жана коргойт. бора пополаган текст тусгуде.​

182. Сүйлөмдөрдү маанисине карата толуктап, сүйлөмдөрдүн ээсин суроо берүү аркылуу тапкыла. 1. . бүткүл өмүрүн Ата Мекенин коргоого арнаган. а) баатыр в) Манас ата б) акылман г) Жакып бай

​

Тесттердин туура жообун белгилеги лет. 1. Адабий тилдин жазууда колдонула турган бирдиктүү нормаларын туура сактап, сөздөрдү бир түрдүү жазыш үчүн, атайын иштелип чыккан эрежелердин системасы эмне деп аталат? а) фонетика б) пунктуация в) орфография 2. Орфографиянын кандай негизги принциптери бар? а) морфологиялык, фонетикалык б) морфологиялык, орфоэпиялык в) Фонетикалык, синтаксистик 3. Кыргыз орфографиясынын эрежелер системасы канча бөлүмдөн турат? a) 4 6) 5 в) 6 4. Орфоэпиянын негизги эрежелери канча? а) 4 б) 5 в)6 5. Бир тилдеги сөздөрдүн жалпы жыйындысы эмне деп аталат? а) орфоэпия б) лексика в) полисемия 6. Лексикология деген эмне?​

Помогите с тестом пожалуйста! Аныктооч катышкан сүйлөдү белгиле .

а) Керез үйгө бараткан экен.

б) Керез азыр эле келет .

в) Керезге апасы кирди. 2.Аныктоочтун суроолорун белгиле .

а) Ким? Эмне? Эмне үчүн?

б) Качан? Качантан бери? Канча?

в) Кандай? Кайсы? Качаңкы?

г) Кимге? Эмнеге? Эмнеликтен? 3. Аныктоочтун милдетин сан атооч аткарган сүйлөмдү белгиле.

а) Бештин айында катуу суу болгон .

б) Жети-өгүз району жеңишке жетишти.

в) Сапаты боюнча биринчи орунда турат.

г) Бизге тогуз-булактыктар жете келишти .

4. Аныктоочту милдетин зат атооч аткарган сүйлөмдү белгиле.

а) Эрмек сабакка бара жатабы бара жатабы?

б) Беш жашынан бийлей баштаган.

в) Кайсы китептер жарык көрүптүр?

г) Жаздын келишин күтүп жатабыз.