Үзінділерден тура мінездеуді көрсет Өзі сұлу, жақсы жігіт болып өсті. Ерлігі қара құсқа төнген бүркіт…

Менен де корқатын хайуанаттар бар екен-ау. оралады. деп кекілі орнына түседі. Кетпей, қайтадан ініне Коян кундегі әдеті бойынша iнiне кашып кіреді. Әркім куа бергеніне корланып, ол катты ыза болады. Мен көрінген нәрседен сескенем*. Буйтін әркімнен бiр коркып жүргенше тезірек аулакка кетіп қалайын деп тура кеп жөнеледі. • Ертегідегі негiзгi ойға сәйкес келетін макалды тауып жаз. 1. Сақтықта корлык жок. 2. Қорыққанға қос көрінер. 3. Жаксы сөз — жарым жарым ырыс.​

Ақтанберді жыраудың «Күлдір-күлдір кісінетіп» толғауынан үзіндіге көркемдегіш құралдарды тауып, мағынасын анықта

Ор қояндай жүгінтіп,

Аш күзендей бүгілтіп, Жолбарыстай шұбарды Таңдап мінер ме екеміз!

Сол шұбарға мінген соң, Қоңыраулы найза қолға алып, Қоңыр салқын төске алып, Қол төңкерер ме екеміз! Жалаулы найза жанға алып,

Жау қашырар ма екеміз!

Мәтіндегі көп нүктенің орнына тиісті сөздер мен сөз тіркестерін қойып жазып
қандай сөз табынан екенін табыңдар.
1. Күшік әбден тынығып, қайта қутындай бастаған кезде . бір
кішкене бала келді (М.М.). 2. Түрі кенет өзгеріп кететіндей, айнаға
сәт сайын сүзіле, өзгеше бір қарайды (Б.Нур.). 3.
бұл арадан
еткомбинаты салынған (Д.И.). 4. Көкірегін бұлқан-талқан еткен ашуын
баса алмай, ол тағы . жүре бастады (І.Е.). 5. Ақбілек орталарында
төмен қарап келе жатып, әңгімелеріне құлақ салды (Ж.А.). 6. Тасболат
басын . салып, бірсыпыра жерге шейін ойланумен отырды (Б.М.).
Тиісті сөздер: өзгеріс іздеп, малы көп болған соң, төмен, жорғақ
татып, алыстан, ерсілі-қарсылы.
ә Сөйлемдерді сөйлем мүшесіне қарай талдаңдар, пысықтауышқа тән белгілерді
атаңдар.
​

Үзіндідегі көп нүктенің орнына тиісті
сөзді қой.

Біреуі – білсем екен демеклік. Не көрсе соған
талпынып, жалтыр-жұлтыр еткен болса, оған
қызығып, аузына салып, дәмін татып қарап,
тамағына, бетіне басып қарап, сырнай-
керней болса, дауысына ұмтылып, онан
ержетіңкірегенде ит үрсе де, мал шуласа да,
біреу күлсе де, біреу жыласа да тұра жүгіріп,
«ол немене?», «бұл немене?» деп, «Ол неге
үйтеді?», «бұл неге бүйтеді?» деп, көзі көрген,
құлағы естігеннің бәрін сұрап, тыныштық
көрмейді. Мұның бәрі –*******
құмары.​

өнеркәсіп түрлерін жіктеп оларға мысал келтіріп жазамыз.
керек болып тур, беріңіздерші өтініш​

ҮЗІЛІС 18. Әр шарда жазылган сезге тиесілі тұрақты сөз тіркесін та карангы Ib KYaHY атыста 107

алыста-ит өлген жер
тыңдамау-әңгімеге құлақ салмау
қуану-екі езіуі екі құлағында
қараңғы-көзді түртсе көрінгіз
осы дұрыс

​

Бас кейіпкердің аңғарымпаз мінезін танытатын үзіндіні ажырат.

Дұрыс жауап саны: 2

Бірақ, айналада із көрінбейді. Көкпеңбек майса тапталмағанына таңғалды ол.

Жанқожа оның сөзіне сенген сыңай танытып отырды. Алдында тұрған неше түрлі тағамнан жеу үшін қол созғанда тылсым бір күштің əсерімен аузына тек жабайы құмаршақ дəні түсе берді.

Сыр бойындағы қалың елдің қамын жеп, жас күнінен атқа қонып, ақ найза ұстады. Он жетіге толар-толмас кезінде .жекпе-жекте бас батырына найза қадап, аттан аударды.

​

Текст:

Бір тойым болатыны сөзсіз менің,

Дәл қай күні екенін айта алмаймын.

Бірақ… бірақ…

Ешкімді де билетпей қайтармаймын.

Ондаортағатасталарұрансондай:

Қайтаалмайдықартың да бірәнсалмай,

Жиырмабестіңбәрін де сабылдыртам, .

Мен өзім де ән салам түн ауғанша,

Меніңжанымбұлкүнгеқұмар қанша!

Бәйге берем жығылған палуанға да,

Адалдығысезіліптұрарболса.

Қызқуатынжігіткеатберемін,

Жанам дегенжүрекке от беремін.

Мен әйтеуір бар жиған-тергенімді

Біртамаша той қылып өткеремін.

Біздіңүйдісолкүнібетке ал, қауым,

Нысанаға ап қуаныштоқталмауын.

Мен бұлтойдантілеймінжылаптұрып,

Қазанымдабірасыметқалмауын.

2-тапсырма Мәтінде аталған ұлттық ойын түрлерін дәптерлеріңе жазыңдар.

СРООЧНООО! ПЛИИИЗ! ДАМ МНОГО!

оқылым жАзылым 6-тапсырма. Мәтінді оқы. Қою қаріппен берілген сөздердің мағынасын анықта. Төменде берілген кестені толтыр.

Енисей өзенінің бойынан құпия жазуы бар құлпытастар табылғаны туралы алғашқы хабарды Н. К. Видзен, С. У. Ремезев айтқан. Сондай-ақ Сібірде айдауда жүрген швед офицері И. Т. Страленберг пен немістің белгілі ғалымы Д. Г. Мессершмид те ақпарат берген. Олар құпия жазулар туралы деректерді XVIII ғасырдың бас кезінде жазған мақалалары мен хаттарында келтірген. Бұл жазулардың құпиясы бір жарым ғасырға жуық ашылмады. Ғалымдар қанша үңілсе де, оның әліпбилік негізін таба алмады. Сондықтан алғашқыда олар «руна (белгісіз) жазу» деп аталды. Алайда ғылыми зерттеулер олардың түркі жазулары екенін анықтады.

1893 жылғы қарашада Дания корольдігі Ғылым академиясының мәжілісінде Вильгельм Томсен ғылыми әлемді дүр сілкіндірген мәлімдеме жасады. Ғалым ұзақ зерттеп, зерделеп, Орхон мен Енисей өзендерінің бойынан табылған ескерткіштердегі құпия жазуды оқудың кілтін тапқанын хабарлады. Ғалым ең алдымен «Тәңір» және «түрік» сөздерін оқыған еді.

Дәл осы кезде академик В. В. Радлов та өз бетінше ізденіп, руна жазудың он беске жуық әрпін анықтаған еді. Арада көп уақыт өтпей, В. В. Радлов Орхон өзенінің бойынан табылған үлкен тастардағы мәтінді толық оқып, аударып шықты. Кейін орыс түркітанушылары көп зерттеді. Л. Н. Гумилев Орхон жазба ескерткіштерін «Көк түріктердің өздері туралы жазған шежіресі» деп бағалады.

Орхон жазба мұраларын ұзақ жылдар түбегейлі зерттеген қазақтың білікті ғалымдары — Ә. Марғұлан, Ә. Құрышжанов, М. Томанов, М. Жолдас- беков, Қ. Сартқожаұлының іргелі зерттеулері жарық көрді. Олар жазба ескерткіштердің рухани құндылығын ашты.

Жазбаларда көне түркілер мен көк түркілер дәуіріндегі оқиғалар сипатталады. Жағрапиялық атаулар, сол кездегі тайпалардың атаулары мен орналасу, таралу аймағы көрінеді. Көптеген тарихи, мәдени, жағрапиялық, саяси дерек бар. Тарихи оқиғалар, Ұлы қағандардың жорықтары көркем тілмен баяндалған.

Жазудың сипаты түркі тілдерінің дыбыстық ерекшеліктерін, үндестік заңдарын жақсы береді. Жазу оңнан солға қарай оқылады әрі негізінен дауыссыз дыбыстар таңбаланады. Түркі жазба ескерткіштері Ұйғыр қағандығы кезінде аяусыз қиратылған.

Азатжол, Тақырып ,Негізгі ақпарат.

Яғни, мәтінді кіріспеге, негізгі бөлікке және қорытындыға бөлу керек. әр бөліктің тақырыбын және негізгі ойды беру керек.

Домбыра аспабы қалай пайда болды? Сөйлемдерді оқиға ретімен орналастыр. Бірде сәті түсіп, бір маралды атып алыпты да, ішек қарынын түгелдей дерлік алып тастапты. Ақсақал бір жөткірініп алып керімсал дауысымен әріден бір әңгімені бастайды. Ертеде бір аңшы жігіт болыпты. Ызыңдаған дыбыс сол ішектен шығып тұрғандығын аңғарады. Аңшы жігіт биік таудағы қалың қарағай арасындағы аңдарды аулап өмір сүріпті. Арада айлар өткенде аңшы жігіт аң атуға ең ұрымтал жер осы еді ғой деп баяғы теңбіл маралды атқан жерге келсе, құлағына ызыңдаған бір дауыс шалынады. Содан тартып көрсе, шынында да қос ішекке тіл біткендей сұңқылдап қоя беріпті. Ішекті үйге алып келіпті де, бір ағашты ойып соған қос ішекті тағад

​