18
Ноябрь1 Денелердің инерциясы мен қозғалы- сына мысалдар келтіріңдер. 2 3.4-суретте балғаны саптау тәсілі көр-…
Предмет: Физика
Уровень: 5 - 9 класс
1 Денелердің инерциясы мен қозғалы-
сына мысалдар келтіріңдер.
2 3.4-суретте балғаны саптау тәсілі көр-
сетілген. Оны түсіндіріңдер.
3 Сүрініп кеткен адам қай жаққа қалай
құлайды? Тайғанап кеткен адам ше? Не-
ліктен?
4 3.5, а, ә-суреттерде бейнеленген ва-
гондардың қозғалыс жылдамдығы қалай
өзгерген?
5 Галилей денелердің абсолют тегіс бет
бойымен қозғалысын қарастыра оты-
рып, мынадай қорытындыға келді: дене
кез келген көлбеу жазықтықтың қандай
биіктігінен түссе, дәл сондай биіктік-
ке жоғары көтеріледі және бұл қозға-
лыс көлбеулік бұрышқа тәуелді емес.
3.6-суретті негізге алып бұл пайымдау-
ды жалғастырсақ, қандай қорытындыға
келе аламыз?
Ответ:
Өңдеу
Үгілу — температураның ауытқуына байланысты болатын атмосфера, су және организмдердің әсерінен жер бетіндегі тау жыныстарының химиялық өзгерісі және үгілу процесі.[1] Үгілу — жер бетінде немесе оған жақын маңдағы температура ауытқуларынан, атмосфераның судың және организмдердің химиялық және механикалық әсерінен таужыныстардың бұзылуы мен химиялық өзгеріске ұшырау процесі. Ү. физикалық (механикалық), химиялық және органикалық болып үш топқа бөлінеді. Физикалық үгілуде ауа температурасының күрт өзгеруі мен ылғалдың араласуынан таужыныстар шытынап жарылып, ұсақ кесекгерге бөлінеді, бірақ құрамы өзгермейді. Химиялық Ү. кезінде химиялық реакциялардың жүруінен таужыныстардың құрамы өзгеріске ұшырап, жаңа минералдар қалыптасады (мыс., дала шпаты каолинге айналады). Органикалық үгілуде де бактериялар, саңырауқұлақтар, қыналар, мүктер және т.б. организмдердің әсерінен болады. Олар таужыныстардың қуыстарында, жарықшаларында өніп-өсу барысында түрлі ерітінді заттар бөліп шығарады. Ү. нәтижесінде жер бедерінің түрлі бітімдері қалыптасады.[2