Мәтінге ат қойып, ондағы негізгі ойды анықтаңыз. Мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімнен…

Мәтінді оқып шығып, мәтінге тақырып қойыңыз. Сұрақтарға толық жауап беріңіз.

Тақырып: ___________________________________________________

Адам көркі – шүберек. Сіздің әдемі көрінуіңіз, ең алдымен, киген киіміңізге байланысты.

Дегенмен, адам өзінің талғамына сүйенуі керек. Кейде шкафтың есігін ашып қалсаң, үстіңе ілетін бір дені дұрыс киім таппай әбігерге түсесің. Бұндай жағдай барынша жиі болады. Шалбарлар толып жатыр, ал мына жейдемен сәйкес келетін ешқайсысы жоқ.

Сондықтан, ең алдымен, жүрегіңіз қалаған стильді анықтап алыңыз! Әр түрлі жерлерге киіп баратын киімдеріңізді жұбымен алғаныңыз жөн.

Тізім жасаңыз. Алдымен өзіңіз қызығатын киімдердің тізімін жасап алыңыз, сосын өзіңізде бар киімдерді қайтадан қарап шығыңыз. Қолыңыздағы тізімге сүйене отырып, қай киімді қалдырып, қай киімді лақтырып тастау керектігін анықтаңыз. 1-2 жыл бойы киген киіміңізді ойланбастан лақтыруға болады.

Киімнің қымбатынан бұрын, өзіңізге үйлесетінін таңдаңыз.

Киімнің түсін жыл мезгіліне сәйкестендіріп алғаныңыз жөн. Басты қағидасы – түстердің өзара сәйкес келуі.

Тағы бір қатаң қағида: бір үлгіде үш түстен артық түс болмағаны жөн. Ал, егер киіміңіз алабажақ не әртүрлі түстен болса, онда аксессуарыңыз бір ғана түстен болсын.

Киімді мүсініңізге сай таңдағаныңыз дұрыс. Мүсіні әдемі адамдарды көргенде, еріксіз күрсініп, «Шіркін, менің де мүсінім осындай болса ғой.» деп армандаумен шектелеміз. Бар мәселе – мүсін мінсіздігінде емес, бар мүсініңізді пайдалана алуыңызда.

Автор қандай ой ұсынады? ___________________________________________________​

Мәтінге ат қойыңыз. Мәтін мазмұны бойынша үш сұрақ құрастырыңыз.
(к тексту составить 3 вопроса)

Бір жігіт өзін оқытқан ұстазын көріп, оған өзінің кедей екенін айтады. Ұстазы оған таңданады: «Сен маған қолыңды мың сомға сатшы» — дейді. Жігіт он мың сомға да сатпайтынын айтады. Ұстазы одан көзін, құлақтарын, аяқтарын қанша сомға сататынын сұрайды. Жігіт оларды да сатпайтынын айтады. Ұстазы оған осынша байлық иесі екенін, яғни бай екенін айтып, жұмыс істеу керек деп кеңес беріпті.

Заренее спасибо!

Мәтінді тыңда. Оқы. Мәтінге тақырып қой. Мәтін бойынша жоспар құр

9. Мәтінді оқы. Мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықта.
Қожанасыр досының үйіне келсе, ол үйін тазалап жатыр
екен. Қожанасыр одан:
Е, достым, не істеп жатырсың? — деп сұрайды.
— Ә, Қожа, мынау ескірген киім, қағаз, кітап – бәрін өр-
тейін деп жатыр едім, – дейді досы.
Қой, достым! Киім ескіргенімен, кітап ескірмейді.
Кітаптың сырты ескіргенімен, ішіндегі ақыл сөзі ескірмей-
ді, — депті сонда Қожанасыр.
«Қожанасыр әңгімелерінен»
• Мәтінге екі ат қой: бірі — тақырыптың қысқаша атауы, екіншісі
негізгі ойдың қысқаша атауы болсын,
• Негізгі ой берілген бөлікті тауып жаз.​

перевод пж ТЫҢДАЛЫМ ОҚылым -тапсырма. Мәтінді тыңда. Релге белiп окындар. Ертеде бір жас жігіт өзінің кедейлігін айтып, әрдайым мұңын шарады екен. Шіркін-ай, менің байлығым көп болса, жаксы емiр сүрер едім. — деп зарлауын қоймапты. Бiр кунi карт тас кашаушы етіп бара жатып, зарлап отырған жігіттің қасына келеді. Саған не болды сонша жы- лап? Сен нағыз бай адам емессің бе? — дейді. Мен баймын ба? — деп жігіт таңғалады. — Ол — қандай байлық? Сенiң көзiң ше? Бiр кезiндi E қаншаға сатар едің? — деп сұрайды қарт. Оның не! — деп шошып кетедi жiгiт кезімді ешкандай б маймын. Ал енді екі қолың мен аяғыңды алтынға айырбастар ма едің? — Жоқ, ешқайсысын да алтынға айырбастамаймын, — дейді жі — Міне, көрдің бе, сен өте бай адамсың. Адамның ен улкен байл дейді карт. Оны ақшаға сатып ала алмайсын мен денсаулығы, Карт осыны айтады да женіне кетеді. -​

56. Мәтінді оқы.
Ол —
кішкентай бала. Мұнда алыстан, қаладан келді.
Жергілікті бала Кәрім дөрекі, тентек. Балалар одан
қорқады. Кінәсін айтпайды.
Кішкентай бала қорықпай, оны батыл әшкереледі.
Мен қорықпадым. Ұжым бір тентекке соққы бере ала-
ды ғой. Мені оған ұрғызып қоя ма. деді ол.
Тентек жеңілді. Кішкентай бала дұрыс істеді. Досқа
адалдықпен көмектеспей, оның кемшілігін бетіне айтпай,
адам дұрыс тәрбиеленбейді. «Ауруын жасырған өледі» дейді
халық.
Мұқан Иманжанов
• Мәтіндегі сөйлемдердің қайсысы жай сөйлем, қайсысы құрмалас
сөйлем екенін айт. Құрмалас сөйлемнің жай сөйлемнен өзгешелігін
түсіндір.
• Құрмалас сөйлемдерді теріп жаз.
осо​

Сүйінбай қазақ тайпалары мен руларын атай отырып нені
жеткізгісі келгенін белгіле.
Жанқұты деген шешені,
Ешкімге дес бермеген.
Сен сияқты, Қатаған,
Ақылы жоқ ақынды,
Құл қылып қойын бақтырған.
Одан әрі барайын,
Керейге қолқа салайын.
Қарсы келген дұшпанын,
Қоралы қойдай айдаған.
Өр Алтайды жайлаған,
Наймандарға келейін,
Қабанбай шықан Найманым.
«Жайыл қырғынында» жайратып,
Құлашты кең жайғанмын.
Сол Найманның ішінде,
Бегімбет пен Қызайым.
Орал тауға бір қонып,
Кіші жүзге жетейін.
Елімнің қандай екенін,
Түсінген шығар көкейің.
Он екі ата байұлы,
Жеті аталы жеті ру,
Қанеки бетке қарашы,
Жете алдың ба санына?
Қоңыраттың Тоқсан екі ұлы бар,
Көкбөрісі даланың.
Жабылып атқа қонғанда,
Астында тастың жатарсың.
Барлық жауап дұрыс
Ел қамқоры болған адамдарын, батырларын марапаттайды
Өз елінің өсіп-өнген көптігін
​

Мәтінге ат қой. Өз пікіріңді дәлелде. Мәтін мазмұнын кластер түрінде жүйелеп жаз.

2. Мәтінді оқы. ТАЛАП Кеше мәшинемен аулаға теңіздің ақ қиыршық қиы тыр. Балалар кешеден бері мәз-мейрам. Шымыр денелі, кішкентай Нұрталап. Таудай құмның бауырын- пысығы — да екі ғарыш кемесі тұр. Біреуінде «Сұңқар», екіншісінде «Аққу» деген жазу бар. Кемелердің бүйірлері күнге па- ғылысып, жарқ-жұрқ етеді. Нұрталап Қаматов қайсың? деп сұрады арнаулы ба- қылау аппаратында отырған Задагүл. — Мен. – деді үстіне ғарышкер киімін киген өткір кезді қара бала. Дәрігер ғарышкердің жүрегін тыңдап, тынысын байкады. Сонан соң ауланың ортасындағы әткеншекке айналдырып сынады. Нұрталап сыннан бөгетсіз өтті. Жарайсың. деді Задагүл. болса да, төтеп бере аласың. Нұрталап дәрігердің ақыл-кеңесіне дән риза. Екі езуі екі құлағында. Масаттанып тұр. Достарымен қоштасқан соң ғарыш кемесіне мінуге оңтайланып еді, «Нұрталап!» деген дауыс естілді. Ол жалт бұрылып: — Ау! Мен мұндамын! – деді. Апасы балконнан қарап тұр екен. Мектепке баратын уақытың болып қалды. Үйге кір. Жуын. Тамақтан. Бол, тезірек! Нұрталап шешесінің шақырғанына қынжылып, кабар шытты. Мұны байқаған Задагүл: Жарайды, бүгін демал! Ертең міндетті түрде ұшасың! — деді. Нұрталаптың жүзінен қуаныш сәулесі жарқ ете қалды. ce Ос Сағындық Турдалиева •

Мәтінге жоспар құрып, мазмұндама жаз.

ЖОСПАР 1.төгілген қиыршық құм
2.құмнан жасалған ғарыш кемесі
3. Ұшу үшін арнайы сынақ жүргізуші​

Тапсырма 1. Оқылым Мәтінді 2 рет мұқият оқып,кестедегі ақпараттардың мәтін мазмұнына сай дұрыс немесе бұрыс екенін белгілеңіз. — Бұл кімнің үйі? -Жұмағұлдікі. -Жасай берсін Жұмағұл! -Не жұмыс істейді? -Қой бағады. -Қойлары көбейе берсін! -ІШешен үйде ме? -Үйде жок. Фермаға кетті Солай де. Еее. -Үйде кымыз бар шығар? -Бітті. -Сенің атын кім? -Дәулет. -Жаксы ат екен. Әдемі ат. Менің де атым Дәулет. Мұндай аты жаксы адам әсте өті айтпайды. Қымыз бар ғой, иә? -Бар. -Тамаша! -Үйге кірейік, кожайын. Қожа, жүр, үй ие ренжіп жүрер. Жүр, жүр, жүр. Дәмнен үлкен емеспіз ғой. -Бәрекелді! Сен өзің жомарт екенсің. Кеңпейіл ниетіне ризамыз. Мә, мынаған​