Қыпшақ Сейітқұл» әңгімесінен цитаталар келтіре отырып, Қыпшақ Сейітқұл мен ағасының образдарын салыстырыңыз….

Кейіпкер іс-әрекетін тұрақты тіркестермен сәйкестендір.
Сейітқұлдың өзі де, жиылған халқы да
адалдары көбейіп, бай болды.
Дәулет бітті
Жаңа мекен еткен жеріне орныққан соң,
Сейітқұл егінді жылдан-жылға күшейтіп,
арық басына шығыр салып, суды
шығырмен айдап, астықты (ол күнде
бидай, тары, арпа егеді) артығымен алды.
Еңбегі жанды
— Артқа
Тексеру
А​

1. Берілген дәйексөзге сүйеніп, мәтінде қозғалатын мәселеге болжам жасаңыз. 2. жұбыңыздың дәйексөз бойынша жасаған болжамый тындап, түпнұсқамен салыстырыңыз. Қандай тұстардың сәйкес келгендігіне дәлелдермен кері байланыс беріңіз. 1-мәтін [10] Дәйексөз: бастан кешкен біздің көне түркі тіліміз қазіргі уақытта өмір сүріп отырған бүкіл түркі тілдес Тарих толқынында өз ізін жоғалтпай, үнемі даму, ұлгаю, ірілену сияқты үдерістерді халықтардың тікелей сабақтастығының жемісі болып табылады. Талас өңіріндегі көне жазбалар – ежелгі түркі жазу мәдениетінің бастауы Бүгінгі таңда қазақ және өзге де түркі елдері алдында өзекті мәселелердің бірі ретінде руникалық түркі жазба ескерткіштерін зерттеу болып табылады. Орталық Азиядағы алғашқы ірі көшпелі ғұндар империясы біздің дәуірімізге дейінгі ІІ ғасырдың соңында құрылды. Ғұн тайпалары алтай тілдес тайпалар қатарына жатқанымен, оның құрамында әртүрлі тілдерде сөйлейтін тайпалық одақтар мен шағын рулар да бар еді. Осындай тайпалық одақтардың түрлі жағдайларға байланысты әлсіреуі нәтижесінде Орта Азия территориясында түркі тілдес тайпалық одақтарының бірігу үдерісі басталды. Заманымыздың I мыңжылдығының басынан Еуразия даласында біртіндеп этникалық өзгеріс орын алды. Оның негізгі көрінісі ретінде бұл аймақтарда түркі тілдес тайпалардың бас қосуын, өз алдына мемлекет құрып дамудың жаңа бір үдерісін бастан кешуін ерекше айтуға болады. Тарих толқынында өз ізін жоғалтпай, үнемі даму, ұлғаю, ірілену сияқты үдерістерді бастан кешкен біздің көне түркі тіліміз қазіргі уақытта өмір сүріп отырған бүкіл түркі тілдес халықтардың тікелей сабақтастығының жемісі болып табылады. Тілдің пайда болуы мен қалыптасуындағы осындай үзіліссіз, динамикалық дамудың негізінде пайда болған қазақ тілі де түркі ата тіліміздің негізгі бір бұтағын құрайды. 2-мәтін Дәйексөз: Түркі тайпаларынан қалған бұл ескерткіштер көне дәуірдің қоғамдық мәдени әрі әдеб тұрмыс-салт өмірлерінен хабар беретін жәдігер қазына ретінде бүгінгі күні барлық түр тектес халықтарға ортақ мұраға айналды. Орталық Азияны және Оңтүстік Сібірді мекендеген түркі тілдес ру-тайпалар бірігіп, ғасырдың орта шенінде Түрік қағанаты мемлекетін құрғаны тарихтан белгілі. С қағанаттың құрамына енген тайпалық одақтар бір кездерде өз елі мен жерінің бостанды тәуелсіздігі үшін жойқын соғыстарды басынан кешті. Ұрпаққа өнеге болар атақты Күлте Тоныкөк, Білге, Бумын қағандар әрі тарихи, әрі әдеби дастан жырлардың кейіпкерле айналды. Ардақты есімдерді ел жадында сақтау үшін, сол заманның данагөй білімдарлар есімдерін өркениеттің белгісі болып табылатын түркілік сына жазуымен тас бетіне түсір Түркі тайпаларынан қалған бұл ескерткіштер көне дәуірдің қоғамдық мәдени әрі тұрмыс-салт өмірлерінен хабар беретін жәдігер қазына ретінде бүгінгі күні барлык тектес халықтарға ортақ мұраға айналды. Түркі даласының бар сырын бойына с таңбалы тастар сан ғасырларды аттап, еш өзгерместен бүгінге жетіп отыр.​

Құттықтау хатты бастап жазу үлгісін көрсет. Дұрыс жауап саны: 2
Игі тілек білдірушілер: «Семсер» құрылысшылар
Одағы
Сізді бүгінгі қала күнімен шын жүректен
құттықтаймыз.
Құрметті, Зейнұр Мұхтарұлы!
Қаламызбен бірге сіздің де даңқыңыз асқақтай
берсін!​

үстелге
келуін
Бу
re
бірге
турға
K
калс:
киім
айте
бола
Бір:
өмі
Баяғыда бір етікші болыпты. Обден кедейленіп, қос етік тігерліктей
ғана былғарысы калыпты. Іңірде әлгі былғарыдан етік пішеді де: «Қазір
сатып укымды кандырып, таңертең ертерек тұрып тігіп тастармын»,
Тан серіден оянып жұмысқа кіріспекші болып ыңғайланса, жұмысы
даllын тұр — етіктерді біреу тігіп қойыпты. Етікші сенер-сенбесін біл-
Melitari. Erікті қолына ұстап, аударып-төңкеріп қарай бастайды. Тігісінде
Бір күні күндегідей бірнеше етік
1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңдар.
бір акау жок. Асқан ісмер адамның қолынан шыққаны көрініп тұр.
Көп ұзамай сатып алушысы да табылады. Етікке
қызығып, көп ақша
телеп, сатып әкетеді. Етікші енді екі қос етік тігетіндей былғары сатып
лады. Іңірде екі қос етікті пішеді де: «Қазір жатып көз шырымын
тайын, таңертең ертерек тұрып, тігіп тастармын», – деп ойлайды.
Таң сәріден тұрып қараса, екі қос етіктің екеуі де тігулі дайын
2. Сөйтіп, күн сайын осылай қайталана береді. Іңірде пішілген етік
ертен тігіліп дайын тұрады. Етікшінің жоқшылық өмірі ұмыт бола
пішіп қояды да, ұйықтар алдында
әйеліне:
Бәйбіше, бүгін ұйықтамай,
етікті тігіп жүрген кім екенін көр
жоспар құрау ​

Әр кейіпкерге тән сипаттамаларды
сәйкестендір.
Сәйкестендіру саны: 3
«Ол екі қолымен
бірдей ұра алады
дегенім осы ғой
сендерге!» – деп
масаттана
сөйледі.
Роберт
«Мен не істей
аламын? Мен
сылтаурататын
ешнәрсе жоқ» –
деп кейи жауап
беріп,
Ривераның
қолғапты қолын
алып, ықылассыз
жоғары көтерді.
Дэнни​

С.Мұратбеков «Жусан иісі». 2-сабақ

Үзіндіде кейіпкерлердің қандай көңіл-күйі сипатталған?

Түн қараңғылығында шошақ бөрікке ұқсап қарауытып тұрған Ешкіөлмес шоқысы енді бірде жалғыз көзді әулие мекен еткен үңгір тауға ұқсап кетті. . Тұтасқан қап-қара аспан тұншықтыра салардай боп ауыл үстін тұмшалап тұр. «Апыр-ай, жалғыз көзді дәу оянып кетер ме екен» ,– деп зәре-құтымыз қалмайды.

Қуаныш, шаттық

Қорқыныш, үрей

Сағыныш, мақтаныш

Артқа

Тексеру

​

Мақсатты келер шақта тұрған етістікті тап.
Біз көрсетілімге барармыз.
Айжан сәнді және әдемі киінгенді жақсы көреді.
Жансая сән көрсетіліміне бармақшы.​

Помогите пожалуйста!
Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап жазыңыз.
Ерлер мен әйел адамдар арасындағы гендерлік айырмашылықтың алғашқы белгілері бала жастан байқала бастайды.Психолог-ғалымдардың пікіріне сүйенсек,балалар өздерінің ұл не қыз, әйел немесе ер адам деп айырып қарауға бейімделеді.
3-4 жаста балалар «әке» мен «шеше» , «әйелі» мен «күйеуі» ұғымдарынан гөрі «апа», «аға» ұғымдарын тез меңгереді. Ойын кезінде қыз әйел адамның, ұл ер адамның рөлін таңдайды. Ата-ана мен ересек отбасы мүшелерінің балаларға түсінікті бола бермейтін «құпия» тілі болады, ұл мен қыздың сөйлер сөзі де ерекше болып қалыптасады.
Қазақ дәстүрінде ұл әкенің, қыз шешенің тәрбиесінде болып, біртіндеп гендерлік дағдыларға бейімделе бастайды.Қазақ халқының салт-дәстүрімен бірге келе жатқан гендерлік ерекшеліктер халық ауыз әдебиеті үлгілерінде, мақал-мәтелде, тұрақты сөз тіркестерінде кең қамтылған.
Мақал-мәтелде көбінесе ұл мен қыз қатар қойылып, салыстырылып беріледі:Үй иесі-ұл, төр иесі-қыз; Қыздың ұяты-шешеге;Қыз анадан үйренбей өнеге алмас, ұл атадан үйренбей сапар шекпес; Қызы мінезді келсін, ұлы өнерлі келсін және т.б.
Қыздың әлеуметтік жасын көбірек ескерген. Есейген қызын ұзатылғанға дейін бойжеткен, ұзатылатын қыз,атастырылған қыз,қалыңдық деп әлеуметтік рөліне қарай атаған.Он бесте отау иесі саналған бозбаланы да жас жігіт, зіңгіттей жігіт,қылшылдаған жігіт,жігіт-желең, күйеу-жігіт,сақа жігіт деп атауы жігіттің физиологиялық толысуы ғана емес, гендерлік әлеуметтеуін де білдіреді.
«Гендерлік лингвистика негіздері» кітабынан
1. Сұрақтарға жауап беріңіздер:
Гендерлік айырмашылық қай кезден байқалады?
________________________________________________________________________________________________________________________________________

Кішкентай балалар қандай ұғымдарды тез меңгереді?
________________________________________________________________________________________________________________________________________

Есейген қыз баланы қалай атаған?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Отау иесін қалай атаған?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________​

2. Мәтіннен 5 зат есімді, 5 сын есімді тауып, құрамына, мағынасына қарай талда. 1-мәтін Қиял құдіреті Қиял дегеніміз – өте ғажайып дүние. Алланың адамға беретін негізгі байлығының бірі осы қиялдай білу қасиеті. Ғалымдардың пікірінше, қиялдай білу қасиеті басқа жан- жануарларға дарытылмаған. Қазіргі біз бастан кешіріп отырған заман – адамзаттың қиялы мен бүгінгі өмір шындығы әбден астасқан заман. Кезінде ұшқыш кілемді арман еткен адам баласы қазір дыбыс жылдамдығымен бірдей жүйтки алатын ұшақтарға мініп алып, Жердің бір шетінен екінші шетіне санаулы сағаттарда жете алатындай мүмкіндікке ие болды. Адамның қиял әлемі соншалықты кең болса, оның ойы да қыран құстай неғұрлым алыстарға самғап ұша алады. Демек бүгінгідей бәсекелестік өріс алып отырған заманда, жаңа туған жас нәрестенің бойына қиялдай білу қасиетін молынан дарытуға ұмтылу әрбір ата-ананың парызы. Оның ең басты шарттарының бірі — оған ертегі айту деп түсінеміз. Әрине сәби қиялын дамытуда қазіргі мультфильмдердің де маңызы зор екендігі анық. Бірақ бұл дайын өнім. Кейіпкерлерінің түр-келбетін, барлық заттарды бейнелі түрде көз алдыңа алып келеді. Сондықтан оның балаларды қызықтырушылық рөлі зор. Бірақ бәрібір ертегіге жетпейді. Себебі ертегі тыңдаған сәбилер ондағы кейіпкерлердің бейнелі образдарын қиялдау арқылы ездері сомдауға мәжбүр болады. Демек соби үшін мультфильмге қарағанда ертегінің пайдасы молырақ. Бұл сәби қиялын кеңейтумен қатар ойлануға, ми жасушаларының барынша жұмыс істеуіне әсер етеді. Басқалай айтқанда, дүниедегі ең кереметтің бәрі қиял туындысы болып табылады. Зат есім Дара күрделі деректі дерексіз жалқы — жалпы Сын есім Дара күрделі сапали Қ қатыстық акылым Тапсырма 1. Мәтінді оқып, құрылымдық, жанрлық ерекшеліктерін көрсетіп,​

в)Көп нүктенің орнына ұ, ү, у әріптерінің тиістісін қойып, мәтінді көшіріп жаз. ( Перепиши текст вставляя пропущенные буквы)

С . сыз тіршілік жоқ. Жер бетінің көп бөлігін с . алып жатыр. М.хиттар, теңіздер, өзендер мен көлдерде су көп. Жер астында да, топырақта да с. бар. Су атмосферада б.лт, т.ман, бу, жаңбыр, қар түрінде болады. Су с.йық, қатты, газ тәрізді үш түрлі к.йде кездеседі