Искать цифрыМағжан Жұмабаев «Батыр Баян» поэмасы. 4-сабақ Шығарманың эстетикалық құндылығын айқындайтын…

Мәтін бойынша сұрақтарға жауап жаз.

Жыр Сарыбай мен Қарабайдың аң аулап жүріп құда болып, Қозы мен Баянды күні бұрын аттастыруынан басталады. Сол кезде аң аулап жүріп, ұлды болғанын естіген Сарыбай, баласын көре алмай қаза табады. Аттастырылып қойған Қозы мен Баян, жүздерін көрмегенімен бір-біріне ғашық болады. Уақыт өте келе сараң Қарабай қызын жетім ұлға бергісі келмей, бір кезде отарын жұттан құтқарған, жергілікті палуан Қодарға ұзатпақшы болады. Қос ғашықтың арасына тосқауыл болған Қодар, айласын асырып, зұлымдықпен Қозының басын алады. Қайғыдан қабырғасы қайысқан Баян, өш алу үшін қулыққа көшеді. Ол Қодарға өзіне құдықтан су алып берсе, күйеуге шығатынын айтады. Алданған Қодар Баянның шашынан ұстап, құдықтың түбіне түсе бергенде, айлакер қыз бұрымын кесіп тастайды: Қодар түпсіз тұңғиыққа құлап қаза табады. Сөйтіп Қозының кегі қайтарылады. Батыр қыз ғашығының күмбезіне келіп, өзіне қанжар салып қол жұмсайды.

Баян мен Қозыны аттастырған кімдер?

__________________________________________________________________

Ғашықтардың арасына түскен кім?

__________________________________________________________________

Құдықтың түбіне кім құлайды?

__________________________________________________________________

Баян қалай өледі?

«Батыр Баян» поэмасының мазмұны бойынша жоспар құру​

СРОЧНО!

Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Қозы Көрпеш пен Баян сұлу аңызының ел аузында бірнеше нұсқасы жүр. Соның бірі әйгілі аңызды былайша өрбітеді:

Ноғайлы жұртында Қарабай мен Сарыбай есімді екі бай болыпты. Кішкентайынан бірге өсіп, дос болған Сарыбай мен Қарабай әлі дүниеге келмеген балаларын атастырып қояды. Ұлы дүниеге келмей жатып Сарыбай аңшылықта қайтыс болады. Қарабай сөзінде тұрмай: «Қызымды жетім ұлға бермеймін», — деп, Өлеңтінің аяғын өрлей Аягөзге көшеді.Аягөзге барған соң ноғайлының биі Сұлтанғазы Қарабайдың ауылын ерулікке шақырады. Сонда Шашақ байдың баласы Қодар Баянға ғашық болады. Алайда, атастырылған Қозы мен Баян ер жете бір-біріне ғашық болады. Қодар өте қанішер, әрі зұлым адам екен. Екеуара шайқаста бірінші болып Қозының басы кетеді. Сүйіктісінен айрылған Баян кек алуды ұйымдастырады. Ол Қодарды алдап, егер ол құдық қазып берсе, оған тұрмысқа шығамын дейді. Қодар Баянның шашынан ұстап алып, құдықты терең етіп қаза бастайды. Құдық тереңдей бергенде, Баян шашын кесіп жіберіп, Қодарды құдыққа батырып, өлтіреді. Ал өзі өз-өзін қылыштап, бақилыққа аттанады.

Мәңгілік махаббаттың символы болған қос ғашықты Аягөз жерінде арулап көмген халық, мәңгілік махаббаттың белгісі ретінде осы мазарды салған екен.

1)Шығарманың жанрын анықтаңыз

А)әңгіме

В) ертегі

С) аңыз

Д)повесть

2)Мәтіннің негізгі тақырыбын табыңыз

А) Қодардың батырлығы

В) Қос ғашықтың махаббаты

С) Уәдеге берік болуға үйрету

Д) Қозының өмір жолы

3)Баян дұшпаннан кегін алған жерді тауып жазыңыз.

______________________________________________________________________________________________________________________________________

4)Төмендегі сұраққа бір сөйлеммен жауап беріңіз.

Қарабай мен Сарыбай қандай келісімге келеді?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

5)Қодар қандай адам?

______________________________________________________________________________________________________________________________________

Сұрақтарға жауап бер.

1. Ақбөкен қандай жануар?

2. Оны қазақтар тағы да қандай атаумен атайды?

3. Ақбөкендер қалай сақтанады?

4. «Киіктердің өзін-өзі емдеуі» қандай жолмен жүзеге асады?

5. Жауабыңда қай мағынадағы сөздер басым болды: зат атауы, сын-сапа атауы, қимыл-қозғалыс атауы. Кестеге салып

толтыр.

Уақыт аз​

сөйлемді талдау

Ол бұрын ауылда киетін қос етек көйлек, оқалы қамзол, асыл тасты биік сәукелесін тастап, қала сəніне, оның ішінде татар қыз-келіншектерінің киім үлгісіне қарай бейімделе бастаған. Үстіне қос етекті торғын көйлек, кестелі қызыл қатипа қамзол, басына асыл тастары шам нұрына шағылған, ақ жібек кіреукелі, биік сәукеле киген Айжан көзге оқшау көрінеді. Аппақ шатырдай кимешек-шаршысына қылау түспейтін, қызыл күрең қaтипа камзолының екі өңірінде қапсырмалы күміс түймелер үймелеген, екі қолының салалы саусақ- тары алтын жүзіктерге толы Ажардың қазіргі сәні де жұрттан өзгеше. Деме- жанның үстінде қасқыр ішік, түлкі тымақ, саптама етігі бар. Көкжал Барақ күпісін жамылып, қорылдаған қалпы дүниені басына көшіріп жатыр.

Мәтінге тақырып қой /1 балл/

ТЫҢДАЛЫМ

Көшпелі ғұмыр кешкен қазақ халқының ертеден-ақ ежелгі мекені – ауыл болған. Ауыл — адамзаттың өмірге келген жері. Дүниедегі ең құдіретті АНА болса, ауыл да барлық халықтың анасы, тіршіліктің нәрі.

Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев: «Ауыл түлесе – қазақ түлейді. Өйткені, ауыл мен қазақ ажырамас ұғымдар. Туған жер – әркімнің қасиетті мекені, талай жанның өмір-бақи тұратын өлкесі. Оны қайда жүрсе де жүрегінің тү¬бінде сақтайды» деп жазады ол.

Игі жақсының барлығы осы ауылдан шығады емес пе? Ақын-жазушыларымыз да, сазгер, күйшілеріміз де, аты аңызға айналған даналарымыз да сол қарапайым ауылдың қара шаңырағынан шыққан.

Ауылдың үй ішінде өте қызық. Ас ішіп болған соң, ауыл балалары әжелеріне құрт-май жасауға көмектеседі. Аталары болса жылқыларды ерекше күтіп баптайды, таңғы асын іше салып немерелеріне атта отыруды үйретуге ауылдың шетіне барады. Шіркін, қысқы демалыста онда тіпті қызық. Ауылдың артезиан суларынан аққан сырғанақтарда бастауыш сынып оқушылары көңілдерін көтереді. Шанамен сырғанап, қар атысып ойнайды.

Ауыл – ырыс-береке мен мерекенің құт мекені, ынтымақтың отаны.

1. Мәтінге тақырып қой /1 балл/

________________________________________________________________________________

2. Мәтіндегі ең маңызды 3 тірек сөзді жаз /1 балл/

________________________________________________________________________________

3. Кестедегі ақпараттың дұрыс (+) немесе бұрыс (-) екенін анықта /3 балл/

АқпараттарДұрыс +Бұрыс —

Ауыл барлық халықтың анасы

Көшпелі қазақ халқының мекені – ауыл болмаған

Ауыл – ырыс-береке мен мерекенің құт мекені болып саналады

​

Сүйінбай қазақ тайпалары мен руларын атай отырып нені
жеткізгісі келгенін белгіле.
Жанқұты деген шешені,
Ешкімге дес бермеген.
Сен сияқты, Қатаған,
Ақылы жоқ ақынды,
Құл қылып қойын бақтырған.
Одан әрі барайын,
Керейге қолқа салайын.
Қарсы келген дұшпанын,
Қоралы қойдай айдаған.
Өр Алтайды жайлаған,
Наймандарға келейін,
Қабанбай шықан Найманым.
«Жайыл қырғынында» жайратып,
Құлашты кең жайғанмын.
Сол Найманның ішінде,
Бегімбет пен Қызайым.
Орал тауға бір қонып,
Кіші жүзге жетейін.
Елімнің қандай екенін,
Түсінген шығар көкейің.
Он екі ата байұлы,
Жеті аталы жеті ру,
Қанеки бетке қарашы,
Жете алдың ба санына?
Қоңыраттың Тоқсан екі ұлы бар,
Көкбөрісі даланың.
Жабылып атқа қонғанда,
Астында тастың жатарсың.
Барлық жауап дұрыс
Ел қамқоры болған адамдарын, батырларын марапаттайды
Өз елінің өсіп-өнген көптігін
​

ПОМОГИТЕ ПОЖАЛУЙСТА

7-сабақ Кел, балалар, оқылық!

Жаңа сөздер

ықылас — внимание; желание

шырақ — луч, свет

ескерткіш — памятник

Етістіктер

Оқылық — учиться

Сөйлемді жаңа сөздермен толықтыр

Мен сабакты

Әрқашан.

Ыбырайға арнап.

Жағылар — разжется

Табылар- найдется

.пен тындаймын.

.ымыз сөнбесін.

.орнатты.

8-сабақ Бауыржан — батыр

Жаңа сөздер

балуан — борец

батыр — герой

жазушы — писатель

тану — признать, узнать

Етістіктер

Танимыз — знаем

Жазған — писал

Шығарған-сочинял

Қатысқан — участвовал

Жаңа сөздерге көптік жалғауларын жалғап жазыңыз.

-лар, -лер, -дар, -дер, -тар, -тер

Батыр.

9-сабақ Қазақтың қаһарман ұлы

Балуан.

Жаңа сөздер

қаһарман — герой

ою — орнамет

.Жазушы.

Етістіктер

Сатпа-не предавай (не

продай)

қорқақ -трус

Жаңа сөздермен сөйлем құрастыр

Өлтіреді-убивает

Күймейсің — не обажешься

1.

2.

3. Қанды зиянды заттардан тазартып тұратын қандай мүше? А) асқазан Ә) бауыр Б) несепағар В) бүйрек 4.Зәр шығару мүшелеріне жататын қатарды белгіле А) бауыр, асқазан Ә) бүйрек, несепағар, қуық Б) бүйрек, өкпе, қуық В) несепағар, тоқішек, қуық 5.Түтікше тәрізді мүше А) асқазан Ә) тiкiшек Б) несепағар В)қуық

Помогите пожалуйста! 4 класс тест 1-нұсқа
Күні: Қараша айы
Пәні: Жаратылыстану ББЖМ​

Үзіндідегі көп нүктенің орнына тиісті
сөзді қой.

Біреуі – білсем екен демеклік. Не көрсе соған
талпынып, жалтыр-жұлтыр еткен болса, оған
қызығып, аузына салып, дәмін татып қарап,
тамағына, бетіне басып қарап, сырнай-
керней болса, дауысына ұмтылып, онан
ержетіңкірегенде ит үрсе де, мал шуласа да,
біреу күлсе де, біреу жыласа да тұра жүгіріп,
«ол немене?», «бұл немене?» деп, «Ол неге
үйтеді?», «бұл неге бүйтеді?» деп, көзі көрген,
құлағы естігеннің бәрін сұрап, тыныштық
көрмейді. Мұның бәрі –*******
құмары.​