Қос ғашыққа арналған Тараз маңындағы ортағасырлық ескерткіштерді анықта. Дұрыс жауап саны: 2 Айша бибі…

12. Ясауи Арыстан бабқа кім болып
келеді?
А) Шәкірті
В) Ұстазы
C) Әкесі
D) Ағасы
E) Қызметшісі

СРОЧНР​

Отырар қаласы – Оңтүстік Қазақстан облысы Темір елді мекенінен солтүстік – батысқа қарай 7 шақырым
жердегі көне қаланың орны. 1219жылы Отырарды Шыңғыс хан әскері жермен етіп
қиратады.
Кейін қайта гүлденіп XVIII ғасырдың басына дейін өмір сүрді.
Түркістанда Қожа Ахмет Ясауи, Отырарда Арыстанбаб кесенесі XIV ғасырдан астам тұрған. Қарахан мен
Дәуітбек кесенелері және Тараздан 15 – 18 шақырым жерде Бабаша әже мен Айша бибі кесенелері тұр. Бұл
кесенелер әлемнің құнды мұра тізіміне енген.
Жексен​

Сұрақтарға жауап бер. Дәптерге жаз!
А) Қазақ жерінде қандай ежелгі қалалар болған?
Ә) Түркістан қай жерде орналасқан?
Б) Түркістанда кімнің кесенесі бар?
В) Ахмет Яссауи кім болған?
Г) Ол қайда туған?
Ғ) Ол қандай өлеңдер жинағын жазған?​

Үзіндіден бас әріппен жазылуы тиіс күрделі-құрама атауларды белгіле.

Дұрыс жауап саны: 2

Қазақ жазба мұраларының көпшілігі араб әліпбиі арқылы біздің заманымызға жетті. Мысалы, «гулистан бит-турки» «диуани лұғат-ат-түрк», «құтадғу біліг» , «һибат-ул-хақаиқ», т.б. шығармалар.

Қазақ халқының пайдаланған дыбыстық түріне көне түркі жазуы, ұйғыр, араб және А.Байтұрсынұлының төте жазу үлгісі, латын графикасына негізделген, орыс графикасына негізделген қазақ жазуы жатады.

Байырғы түркі бітіг жазуын жасаушылар осы алфавитті түркі тілінің табиғатына соншама дәл үйлестіріп, фонемдер мен аллофондардың айырымдарын дөп басып тапқанына түркітанушылар таңданумен келді.

Көне түркі жазулы ескерткіштердің табылу аймағы үлкен: хакасия, алтай, тува, саян-алтай, енисей, талас, дмитриевск, алта-бай сайы, орхон, қарақорым, тараз, есік, шемонайха, ертіс, қырғызстан қошқар өңірі.

Артқа

Тексеру

​

Құқық және заңға қатысты сөздердің жалғасын табыңдар:

1. Бір қазаға екі. жоқ

2. Куәсіз істі күмән табар, Куәлі істі. табар

3. Мен. қылған күні ай жарық болды.

4. Би екеу болса,. төртеу.

5. Әр елдің. басқа, Иттері қара қасқа

6. Елшіге. жоқ.

7. Тақыр жерге су төксең, жүруге тайғақ болар, Жаманға сырыңды айтсаң, тар жерде. болар.

⦁ -тапсырма. Ақпараттың шын-жалған екенін анықта.

Сөйлемдер шын жалған

1.Махаббат құрбандары -Қозы

Көрпеш пен Баян сұлу.

.

2.Қарабай мен Сарыбай құда болды.

3.Мәңгілік махаббат мұнарасы –

Қозы көрпеш — Баян сұлу кесенесі

5.Кесененің формасы төртбұрышты .

4.Кесенені Сарыбайдың інісі Тайлақ

би жасатқан.

С.Мұратбеков «Жусан иісі». 2-сабақ

Үзіндіде кейіпкерлердің қандай көңіл-күйі сипатталған?

Түн қараңғылығында шошақ бөрікке ұқсап қарауытып тұрған Ешкіөлмес шоқысы енді бірде жалғыз көзді әулие мекен еткен үңгір тауға ұқсап кетті. . Тұтасқан қап-қара аспан тұншықтыра салардай боп ауыл үстін тұмшалап тұр. «Апыр-ай, жалғыз көзді дәу оянып кетер ме екен» ,– деп зәре-құтымыз қалмайды.

Қуаныш, шаттық

Қорқыныш, үрей

Сағыныш, мақтаныш

Артқа

Тексеру

​

Қаратпа сөз қатысқан сөйлем:
А) ертең келерсин, жарығым?
В) Алда бастап келе жатқан-жұлдыз
С) умити зор әнші, жас әнші Айым, күле қарады
Д) жастардың басшысы гүлім ​

СРОЧНО!

Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Қозы Көрпеш пен Баян сұлу аңызының ел аузында бірнеше нұсқасы жүр. Соның бірі әйгілі аңызды былайша өрбітеді:

Ноғайлы жұртында Қарабай мен Сарыбай есімді екі бай болыпты. Кішкентайынан бірге өсіп, дос болған Сарыбай мен Қарабай әлі дүниеге келмеген балаларын атастырып қояды. Ұлы дүниеге келмей жатып Сарыбай аңшылықта қайтыс болады. Қарабай сөзінде тұрмай: «Қызымды жетім ұлға бермеймін», — деп, Өлеңтінің аяғын өрлей Аягөзге көшеді.Аягөзге барған соң ноғайлының биі Сұлтанғазы Қарабайдың ауылын ерулікке шақырады. Сонда Шашақ байдың баласы Қодар Баянға ғашық болады. Алайда, атастырылған Қозы мен Баян ер жете бір-біріне ғашық болады. Қодар өте қанішер, әрі зұлым адам екен. Екеуара шайқаста бірінші болып Қозының басы кетеді. Сүйіктісінен айрылған Баян кек алуды ұйымдастырады. Ол Қодарды алдап, егер ол құдық қазып берсе, оған тұрмысқа шығамын дейді. Қодар Баянның шашынан ұстап алып, құдықты терең етіп қаза бастайды. Құдық тереңдей бергенде, Баян шашын кесіп жіберіп, Қодарды құдыққа батырып, өлтіреді. Ал өзі өз-өзін қылыштап, бақилыққа аттанады.

Мәңгілік махаббаттың символы болған қос ғашықты Аягөз жерінде арулап көмген халық, мәңгілік махаббаттың белгісі ретінде осы мазарды салған екен.

1)Шығарманың жанрын анықтаңыз

А)әңгіме

В) ертегі

С) аңыз

Д)повесть

2)Мәтіннің негізгі тақырыбын табыңыз

А) Қодардың батырлығы

В) Қос ғашықтың махаббаты

С) Уәдеге берік болуға үйрету

Д) Қозының өмір жолы

3)Баян дұшпаннан кегін алған жерді тауып жазыңыз.

______________________________________________________________________________________________________________________________________

4)Төмендегі сұраққа бір сөйлеммен жауап беріңіз.

Қарабай мен Сарыбай қандай келісімге келеді?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________

5)Қодар қандай адам?

______________________________________________________________________________________________________________________________________

Сұрақтарға жауап бер.

1. Ақбөкен қандай жануар?

2. Оны қазақтар тағы да қандай атаумен атайды?

3. Ақбөкендер қалай сақтанады?

4. «Киіктердің өзін-өзі емдеуі» қандай жолмен жүзеге асады?

5. Жауабыңда қай мағынадағы сөздер басым болды: зат атауы, сын-сапа атауы, қимыл-қозғалыс атауы. Кестеге салып

толтыр.

Уақыт аз​