3. Мағынасына қарай мәліметтер мен сөздерді сәйкестендіріңіз. 1. Аспап үні қоңыр, құлаққа 2. Солтустік,…

Қамшыны тастай берып домбыра ұстайсын домбырадан босап кетсе қолың тағы тізгенде болады солай.Оразымбет шырағым бұл сөзды айтқан кым​

Балықшының ұлымын
Сескенбеймін* дауылдан,
Селк етпейтін таудаймын.
Ақ теңізде айдыннан
Ақ сазандар аулаймын.
Батыр екен өзі деп,
Үлкендер де мақтайды.
Жетілетін кезі деп,
Талабымды жақтайды.
Ел сенімін ақтайтын
Балалардың бірімін.
Мәңгі тыным таппайтын
Балықшының ұлымын.

сұрақтараға жауап бер
1)Өлең қай жақтан айтылып тұр?
2)Өлең неліктен <Балықшының ұлымын деп аталып тұр?
3) Балықшының ұлына сұрақтар дайында.
​

Домбыра аспабы қалай пайда болды? Сөйлемдерді оқиға ретімен орналастыр. Бірде сәті түсіп, бір маралды атып алыпты да, ішек қарынын түгелдей дерлік алып тастапты. Ақсақал бір жөткірініп алып керімсал дауысымен әріден бір әңгімені бастайды. Ертеде бір аңшы жігіт болыпты. Ызыңдаған дыбыс сол ішектен шығып тұрғандығын аңғарады. Аңшы жігіт биік таудағы қалың қарағай арасындағы аңдарды аулап өмір сүріпті. Арада айлар өткенде аңшы жігіт аң атуға ең ұрымтал жер осы еді ғой деп баяғы теңбіл маралды атқан жерге келсе, құлағына ызыңдаған бір дауыс шалынады. Содан тартып көрсе, шынында да қос ішекке тіл біткендей сұңқылдап қоя беріпті. Ішекті үйге алып келіпті де, бір ағашты ойып соған қос ішекті тағад

​

-тапсырма. Қажетті сөздерді пайдаланып, сөйлемдерді аяқта. Қажетті сөздер: жұқаруы, тозуы, ластануы, мұнай қалдықтарымен, жойылады, алды алу ушiн, қырылуы, сузгiлер орнатылады. ластануы, жердің Бүгінгі күні табиғи экожуйенің бүлінуі, озон қабатының., атмосфераның, әлемдік мұхитты судың, қоршаған ортаның . үлкен мәселе болып отыр. Экологиялық мәселелерге ауанын мұхит, теңіз суларының ластануы жатады. Теңіз, мұхит суларының ластануынан ондағы тіршілік көзі . Мәселен, балықтар мен итбалықтардың. Осы мәселелердің . мұнай өндіру құралдарына арнайы . Ауаны тазарту жұмыстары журед ******​

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
2-нұсқа
Аты-жөні: _______________________________________________

Оқылым
Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз.

Ертеде хайуандар жылдың басы болуға таласыпты. Сонда жылқы:
— Адам менің күшімді пайдаланады, ақ сүтімді ішеді,мықты қылыма дейін арқан, жіп еседі. Жыл басы мен боламын, — дейді.
         Түйе:
Мен сен көтере алмайтын ауыр жүкті көтеріп, алыс жерлерге барамын. Аш болдым деп арпа, сұлы сұрамаймын. Су табылмаса, шөлде де жүре беремін. Жыл басы болу маған лайық.
  Сиыр айтады:
— Адам егін ексе, менімен егеді, сүтімді ішеді, құрт-май жасайды, жыл басы болу маған лайық.
         Қой айтады:
         -Адам қалың жүнімді алып, киіз басады,жылы киім тігеді, арқан еседі. Сүтімнен құрт-май алады.
         Ит айтады:
         — Мен болмасам, сендерді не ұрлап, не қасқыр жеп тауысар еді.
         Тауық айтады:
         — Мен болмасам, кісі ерте жұмысына бармай, ұйықтап қалар еді.
         Тышқан не айтарын білмей тұрады да, қулық ойлап, жиылғандарға айтады:
         — Бұл таластан ешнәрсе өнбес, жылды кім бұрын көрсе, сол жыл басы болсын.
         Өзгелері тышқанның сөзін қостайды. Біраздан соң тышқан жорғалап, түйенің өркешіне шығып отырады.
         Сонан соң жылды бәрінен бұрын тышқан көріп, хабар беріп, жыл басы болыпты. Түйе бойына сеніп құр қалыпты.

Мәтін мазмұнына сай ат қойыңыз. __________________________________________
[1]
Мәтіннен сын есімдерді тауып жазыңыз.
[3]
____________________________________________________________________

Берілген сұрақтарға мәтін мазмұны бойынша жауап жазыңыз.

1. Хайуандар неге таласады?
_______________________________________________________________________[1]
2. Жылдың басы не болыпты?
_______________________________________________________________________[1]

4. Мәтін бойынша оқиғалардың ретін ажыратыңыз.
I Хайуандар жылдың басы болуға таласыпты
II. Жыл басы тышқан болады.
IІІ.Тышқан қулық ойлайды.
I, ,ІІІ, IІ
ІІІ, II, І
I,ІІІ, ІІ
[1]

Жазылым

Берілген суреттерді қолдана отырып, басқа қалада тұратын досыңызға хайуанаттар бағына жасаған саяхатыңыз туралы хат жазыңыз. Хаттың құрылымын сақтаңыз (50-55 сөз).

_____________________________________________________________________________
[8]
​

Мәтінде айтылатын ойды тап.
Сағыныш әлемді жамандықтан құтқарады.
Өкпелескен бауырлардың реніші сағыныштан тарқайды.
Кім бірінші болып кешірім сұраса, сол мол сауап алады.
Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар.​

3-тапсырма. Перифразаланған сөйлемдер ішінен мәтін мазмұнына жатпайтын екі ақпаратты анықта: 2 балл
А)Баяғыда бір байдың қолында жалғыз жетім қыз болыпты.
В)Жетім қыз жаңбыр аяқталғанша тоспай жүріп кетті.
С) Ауылда еш үйде шай қайнап,ас піспепті.
Д)Жолаушы жетім қызға батасын бермепті.

Баяғыда байдың қолында бір жетім қыз болыпты. Әке-шешесінен ерте айрылып, жалғыз қалған екен. Жетім қыз байдың отын-суын тасып күн көріпті. Күндердің күнінде сол ауылдың қыздары жиналып, тезек теруге шығыпты. Терген тезектерін буып, арқалап алыпты. Үйлеріне қайтып келе жатқанда жаңбыр құйып кетеді. Қыздар отындарын арқалап үйлеріне қарай жүгіріпті.
Жетім қыз қырық жамау жаман шапанын шешіп алып, отынның үстіне жауып, жаңбырдың басылуын күтіп отырыпты. Алыстан келе жатқан жолаушы мұны көріп, қыздың қасына келеді де:
Шырағым, ана балалар ауылға кетіп қалды ғой. Сен неге қалып қойдың? — деп сұрайды. Сонда қыз:
Барса, бара берсін. Олардың отындары да, киімдері де су болады.
Атты кісі ауылға барса, айтқанындай-ақ елдің отындары су болып, шай қайната алмай отыр екен.
Жәміш деген қыз баланың үйі қайсы? — дейді жолаушы. –Анау жотаның үстіндегі үй, — деп көрсетіп жібереді.
Жолаушы сол үйге барып түседі. Шайы қайнап, тамағы пісіп тұр екен. Мұны көріп отырған қонақ жетім баланы шақырып алып:
-Қызым, сен ақылды бала екенсің, алдыңнан жарылқасын! — деп батасын беріпті.​

1. Сейлемдерді оқы. Сөйлемді айтқан баланы суреттен тап 1. Менiң шанам зулап келеді. 2. Шаңғы теуin жүр- мiн. 3. Тондың ба? Үйге қайтайық. 4. Аққала жасау оңай ҒОЙ. 5. Менің коньки теп- кім келеді. 6. Карандар, мәнерлеп сырғанай бiлемiн. 7. Иә, терезені кырау баскан. Аяз ете куштi. 8. Муздан уйдi қалай салады?​

Қаратпа сөз қатысқан сөйлем:
А) ертең келерсин, жарығым?
В) Алда бастап келе жатқан-жұлдыз
С) умити зор әнші, жас әнші Айым, күле қарады
Д) жастардың басшысы гүлім ​

ДАЮ 75 БАЛЛОВ Мақалдарды дұрыс сәйкестендіріңіз.Досың дос болғанға шаттан, жаман малыңа жолдас.

2. Заттың жаңасы жақсы, Екі жаман дос болмас.

3. Ай көрмесең туысың жат, Достың ескісі жақсы.

4. Жақсы жаныңа жолдас, Дұшпанмен дос болудан сақтан.

5. Екі жақсы қас болмас, Жыл көрмесең жолдасың жат.​