Помагите пж 1-тапсырма. Екі мәтінді мұқият оқып, салыстырмалы талдау жаса. 1-мәтін Қазақ даласында қолөнер…

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
2-нұсқа
Аты-жөні: _______________________________________________

Оқылым
Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз.

Ертеде хайуандар жылдың басы болуға таласыпты. Сонда жылқы:
— Адам менің күшімді пайдаланады, ақ сүтімді ішеді,мықты қылыма дейін арқан, жіп еседі. Жыл басы мен боламын, — дейді.
         Түйе:
Мен сен көтере алмайтын ауыр жүкті көтеріп, алыс жерлерге барамын. Аш болдым деп арпа, сұлы сұрамаймын. Су табылмаса, шөлде де жүре беремін. Жыл басы болу маған лайық.
  Сиыр айтады:
— Адам егін ексе, менімен егеді, сүтімді ішеді, құрт-май жасайды, жыл басы болу маған лайық.
         Қой айтады:
         -Адам қалың жүнімді алып, киіз басады,жылы киім тігеді, арқан еседі. Сүтімнен құрт-май алады.
         Ит айтады:
         — Мен болмасам, сендерді не ұрлап, не қасқыр жеп тауысар еді.
         Тауық айтады:
         — Мен болмасам, кісі ерте жұмысына бармай, ұйықтап қалар еді.
         Тышқан не айтарын білмей тұрады да, қулық ойлап, жиылғандарға айтады:
         — Бұл таластан ешнәрсе өнбес, жылды кім бұрын көрсе, сол жыл басы болсын.
         Өзгелері тышқанның сөзін қостайды. Біраздан соң тышқан жорғалап, түйенің өркешіне шығып отырады.
         Сонан соң жылды бәрінен бұрын тышқан көріп, хабар беріп, жыл басы болыпты. Түйе бойына сеніп құр қалыпты.

Мәтін мазмұнына сай ат қойыңыз. __________________________________________
[1]
Мәтіннен сын есімдерді тауып жазыңыз.
[3]
____________________________________________________________________

Берілген сұрақтарға мәтін мазмұны бойынша жауап жазыңыз.

1. Хайуандар неге таласады?
_______________________________________________________________________[1]
2. Жылдың басы не болыпты?
_______________________________________________________________________[1]

4. Мәтін бойынша оқиғалардың ретін ажыратыңыз.
I Хайуандар жылдың басы болуға таласыпты
II. Жыл басы тышқан болады.
IІІ.Тышқан қулық ойлайды.
I, ,ІІІ, IІ
ІІІ, II, І
I,ІІІ, ІІ
[1]

Жазылым

Берілген суреттерді қолдана отырып, басқа қалада тұратын досыңызға хайуанаттар бағына жасаған саяхатыңыз туралы хат жазыңыз. Хаттың құрылымын сақтаңыз (50-55 сөз).

_____________________________________________________________________________
[8]
​

ТАПСЫРМА:Бос орынға қарамен берілген сөздерді тиісті орнына қойыңыз. Асты сызылған -сөздердің қолданылу ерекшелігін назар аударыңыз.

Мен, сіздердің, біз, осы, менің, біздің, оларды, оның, олар

Құрметті соғыс ардагерлері!

. Қазақстан елінің жас өренімін! Бүгінде Қазақстанда көптеген ұлттардың өкілдері тату-тәтті өмір сүріп жатыр. Бір кезде сұрапыл соғыс . адамдарды қазақ жеріне әкеліп, бір шаңырақтың астында өмір сүруге мәжбүр етті. Бауырмал қазақ халқы . құшақ жая қарсы алып, мейрімділік танытты.

Мен жуырда Зигфрид есімді бала туралы шығарма оқыдым. . басынан өткен оқиғалар маған қатты әсер етті. Онда соғыстан кейінгі балалардың тағдыры бейнеленген. Осыдан соң еліміздегі барлық балалардың бақытты екеніне . көзім жетті, себебі . бейбітшілікте өмір сүруде.

Болашақта мен елімнің үлкен азаматы болып өсетініме сенімдімін. Себебі мемлекетіміз . үшін көп игі істер жасауда. Жақсы білім алып, еліміздің тірегі болу . парызымыз. Біз . үміттеріңізді ақтау керекпіз.

Помогите пожалуйста

Мәтінге тақырып қой /1 балл/

ТЫҢДАЛЫМ

Көшпелі ғұмыр кешкен қазақ халқының ертеден-ақ ежелгі мекені – ауыл болған. Ауыл — адамзаттың өмірге келген жері. Дүниедегі ең құдіретті АНА болса, ауыл да барлық халықтың анасы, тіршіліктің нәрі.

Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев: «Ауыл түлесе – қазақ түлейді. Өйткені, ауыл мен қазақ ажырамас ұғымдар. Туған жер – әркімнің қасиетті мекені, талай жанның өмір-бақи тұратын өлкесі. Оны қайда жүрсе де жүрегінің тү¬бінде сақтайды» деп жазады ол.

Игі жақсының барлығы осы ауылдан шығады емес пе? Ақын-жазушыларымыз да, сазгер, күйшілеріміз де, аты аңызға айналған даналарымыз да сол қарапайым ауылдың қара шаңырағынан шыққан.

Ауылдың үй ішінде өте қызық. Ас ішіп болған соң, ауыл балалары әжелеріне құрт-май жасауға көмектеседі. Аталары болса жылқыларды ерекше күтіп баптайды, таңғы асын іше салып немерелеріне атта отыруды үйретуге ауылдың шетіне барады. Шіркін, қысқы демалыста онда тіпті қызық. Ауылдың артезиан суларынан аққан сырғанақтарда бастауыш сынып оқушылары көңілдерін көтереді. Шанамен сырғанап, қар атысып ойнайды.

Ауыл – ырыс-береке мен мерекенің құт мекені, ынтымақтың отаны.

1. Мәтінге тақырып қой /1 балл/

________________________________________________________________________________

2. Мәтіндегі ең маңызды 3 тірек сөзді жаз /1 балл/

________________________________________________________________________________

3. Кестедегі ақпараттың дұрыс (+) немесе бұрыс (-) екенін анықта /3 балл/

АқпараттарДұрыс +Бұрыс —

Ауыл барлық халықтың анасы

Көшпелі қазақ халқының мекені – ауыл болмаған

Ауыл – ырыс-береке мен мерекенің құт мекені болып саналады

​

Помогите пожалуйста!
Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап жазыңыз.
Ерлер мен әйел адамдар арасындағы гендерлік айырмашылықтың алғашқы белгілері бала жастан байқала бастайды.Психолог-ғалымдардың пікіріне сүйенсек,балалар өздерінің ұл не қыз, әйел немесе ер адам деп айырып қарауға бейімделеді.
3-4 жаста балалар «әке» мен «шеше» , «әйелі» мен «күйеуі» ұғымдарынан гөрі «апа», «аға» ұғымдарын тез меңгереді. Ойын кезінде қыз әйел адамның, ұл ер адамның рөлін таңдайды. Ата-ана мен ересек отбасы мүшелерінің балаларға түсінікті бола бермейтін «құпия» тілі болады, ұл мен қыздың сөйлер сөзі де ерекше болып қалыптасады.
Қазақ дәстүрінде ұл әкенің, қыз шешенің тәрбиесінде болып, біртіндеп гендерлік дағдыларға бейімделе бастайды.Қазақ халқының салт-дәстүрімен бірге келе жатқан гендерлік ерекшеліктер халық ауыз әдебиеті үлгілерінде, мақал-мәтелде, тұрақты сөз тіркестерінде кең қамтылған.
Мақал-мәтелде көбінесе ұл мен қыз қатар қойылып, салыстырылып беріледі:Үй иесі-ұл, төр иесі-қыз; Қыздың ұяты-шешеге;Қыз анадан үйренбей өнеге алмас, ұл атадан үйренбей сапар шекпес; Қызы мінезді келсін, ұлы өнерлі келсін және т.б.
Қыздың әлеуметтік жасын көбірек ескерген. Есейген қызын ұзатылғанға дейін бойжеткен, ұзатылатын қыз,атастырылған қыз,қалыңдық деп әлеуметтік рөліне қарай атаған.Он бесте отау иесі саналған бозбаланы да жас жігіт, зіңгіттей жігіт,қылшылдаған жігіт,жігіт-желең, күйеу-жігіт,сақа жігіт деп атауы жігіттің физиологиялық толысуы ғана емес, гендерлік әлеуметтеуін де білдіреді.
«Гендерлік лингвистика негіздері» кітабынан
1. Сұрақтарға жауап беріңіздер:
Гендерлік айырмашылық қай кезден байқалады?
________________________________________________________________________________________________________________________________________

Кішкентай балалар қандай ұғымдарды тез меңгереді?
________________________________________________________________________________________________________________________________________

Есейген қыз баланы қалай атаған?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Отау иесін қалай атаған?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________​

Қазақстан тарихынан ІІ тоқсанға арналған жиынтық бағалау тапсырмалары Орындау уақыты -40 минут 2-вариант максималды ұпай -20 Сынып -5 1-тапсырма Шілікті қорғанынан табылған Алтын адам жәдігері туралы сипаттама жаз (7 ұпай) Табы кай Қорғаннан Әшекейлер лған аумағ Ы ғасырла pra жатады табылган кандай кандай Қорғаннан табылған зат биліктің стильде жалпы символын жасалған? әшекейлер білдіреді саны Зерттеге H Шілікті корғанындаг археолог Ы обалар саны 2-тапсырма. Берел қорғаны туралы сюжеттік кесте құрап жаз (4 ұпай) Сұрақтар: Кім? Нені? Кайда ? Қашан? (берілген 4 сұраққа бір сөйлеммен жауап жаз) 3-тапсырма. Мұртты қорғандар туралы сипаттап жаз: (5 ұпай) А) Мұртты коргандардын 3 ерекшелігін жаз ——- Ә) Мұртты қорғандар сақтардың шаруашылығы, дүниетанымы туралы қандай мәлімет береді 4-тапсырма: Бір дұрыс жауапты белгіле (4-ұпай) 1) Үйсіндердің территориясы А) Орталык Қазақстан 2) шығыс Қазақстан 2) Парсы патшасы Кир сақтардың жеріне жорыкка шыкты А)б.з.д 470ж ә)б.з.д 530 ж б)б.з.д 510 ж б)Кушан 3) Жібек жолы кай елде бірінші жасалды А) Қанлы ә)Үйсін Б)Жетісу в) б.з.д 490 ж В)Қытай 4) Қаңлылар кытайларға карсы соғыста кімдермен күші біріктірді А) үйсіндермен ә) ғұндармен б) парсылармен​

2. Мәтінді оқы. ТАЛАП Кеше мәшинемен аулаға теңіздің ақ қиыршық қиы тыр. Балалар кешеден бері мәз-мейрам. Шымыр денелі, кішкентай Нұрталап. Таудай құмның бауырын- пысығы — да екі ғарыш кемесі тұр. Біреуінде «Сұңқар», екіншісінде «Аққу» деген жазу бар. Кемелердің бүйірлері күнге па- ғылысып, жарқ-жұрқ етеді. Нұрталап Қаматов қайсың? деп сұрады арнаулы ба- қылау аппаратында отырған Задагүл. — Мен. – деді үстіне ғарышкер киімін киген өткір кезді қара бала. Дәрігер ғарышкердің жүрегін тыңдап, тынысын байкады. Сонан соң ауланың ортасындағы әткеншекке айналдырып сынады. Нұрталап сыннан бөгетсіз өтті. Жарайсың. деді Задагүл. болса да, төтеп бере аласың. Нұрталап дәрігердің ақыл-кеңесіне дән риза. Екі езуі екі құлағында. Масаттанып тұр. Достарымен қоштасқан соң ғарыш кемесіне мінуге оңтайланып еді, «Нұрталап!» деген дауыс естілді. Ол жалт бұрылып: — Ау! Мен мұндамын! – деді. Апасы балконнан қарап тұр екен. Мектепке баратын уақытың болып қалды. Үйге кір. Жуын. Тамақтан. Бол, тезірек! Нұрталап шешесінің шақырғанына қынжылып, кабар шытты. Мұны байқаған Задагүл: Жарайды, бүгін демал! Ертең міндетті түрде ұшасың! — деді. Нұрталаптың жүзінен қуаныш сәулесі жарқ ете қалды. ce Ос Сағындық Турдалиева •

Мәтінге жоспар құрып, мазмұндама жаз.

ЖОСПАР 1.төгілген қиыршық құм
2.құмнан жасалған ғарыш кемесі
3. Ұшу үшін арнайы сынақ жүргізуші​

Мәтінді оқып,төмендегі тапсырмаларды орындаңыз

Тараз-Талас өзені бойында орналасқан тарихи қала. Ол V ғасырға дейін салынған. 2000 мың жылдық тарихы бар. Оның даму жолдарының құпиясы мен сыры көп.

Әр қаланың өзінің ерекше бойтұмары болады. Тараздың бойтұмары-Карахан мен Айша Бибі күмбездері.Аңыз бойынша,Айша Бибі Түркістанда жас батыр Караханмен кездеседі.Бірін-бірі ұнатқан екі жас үйленуге келіседі. Жаугершілік заман болғандықтан,елін,жерін қорғап шайқаста жүрген Қарахан уәделі мерзімде Айша Бибіге бара алмай қалады.

Арада біраз уақыт өтеді. Айша Бибі Қараханның мекені-Тараз қаласына бару үшін қасына күтушісін ертіп,жолға шығады. Бірнеше күн жол жүріп,Таразға жетеді. Қаланың төбесі көрінгеннен кейін өзеннің жағасына тоқтап,сол арада суға түсіп,біраз демалмақ болады.Ұзақ жолдан шаршаған жас ару маужырап ұйқыға кетеді.Осы кезде оны даланың улы жыланы шағып алады.

Қарахан батыр естіп,емші мен молданы әкеліп некесін қидырады. Қайғырған Қарахан сүйіктісіне арнап,әсемдеп күмбез орнатады. Қанша уақыт өтсе де,сол күмбез екі ғашықтың махаббатының өшпес белгісі болып тұр.

1-тапсырма

Мәтінгі ат қойыңыз. 1балл

2-тапсырма

Мәтінге байланысты сөйлемді табыңыз.

А. Кітап туралы

Ә. Сауда туралы

Б. Екі ғашық туралы

В. Ұлы Жібек жолы туралы 1 балл

Айша Бибі қасына . ертіп жолға шықты.

А.досын

Ә. анасын

Б. құрбысын

В. Күтушісін 1 балл

3-тапсырма

Мәтін бойынша дұрыс/бұрыс ақпаратты анықтаңыз.( + белгісімен белгілеңіз) 2 балл

Ақпараттар

Дұрыс

Бұрыс

Бұл аңыз Өскеменде болған деседі

Карахан батыр ғашығына күмбез орнатты.

Жазылым

1-тапсырма

Мына төмендегі етістіктерді жедел өткен шақта жіктеңіз 3 балл

( жазу,ойнау,бару)

2-тапсырма

Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып жазыңыз

Сауда.,құнды.,ежелгі.(қала,жолы,сыйлық) 2 балл

СРОЧНО!

Наурыздың бірі

«Музыка. Қазақтың киелі домбырасы», «Төрт түлік мал мен егіншілік – ел берекесі»
бөлімдері бойынша жиынтық бағалау

ОҚЫЛЫМ
Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз.

Күй ойнайды қазағымның қанында,
Күй ойнайды қазағымның жанында.
Жүрегінің, жүрегінің, жүрегінің дүрсілі –
Күмбірлеген домбырасы барында.

Бабамыздың мұңысың сен, домбыра,
Анамыздың сырысың сен, домбыра.
Қазағымның жүрегінен жаралған,
Даламыздың үнісің сен, домбыра!

Домбыра бұл, үнсіз қалып көрмеген,
Қуаныш та, қайғы-мұң да кернеген.
Үзіледі, үзіледі, үзіледі әуендер,
Ғашықтардың көз жасындай пернеден.

Домбырадай шежіре жыр болмаған,
Даламыздың тағдырларын толғаған.
Армандарын, армандарын, армандарын халқымның,
Аманат қып ұрпағына жолдаған.

1-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіз. (5 балл)
1. Мәтінге қандай ат қояр едіңіз? ____________________________
2. Мәтінді құрастырарда автор қандай идеяны ұстанды деп ойлайсыз? _______________________________________________
3. Автордың сөзімен айтқанда, Домбыра неден жаралған?
________________________________________________________
4.Домбыра нені ұрпағына аманат қып жолдаған?
________________________________________________________
5. Мәтін мазмұны бойынша домбыра – ол не?
1. ___________________________________________
2. ___________________________________________
3. ___________________________________________

ЖАЗЫЛЫМ (5 балл)
2-тапсырма. Қысқаша берілген мәтінді түсініп,«төрт түлік» жануарлардың маңызы туралы өз пікіріңізді айтыңыз,«ПОПС» формуласын пайдаланыңыз.

Қазақ халқы түйе, жылқы, қой, сиырды «төрт түлік» деп атаған. Олардың әрқайсысының өз төлдері бар. Қазақ халқы әр түліктің пірі бар деп санайды.
Жылқы — ер қанаты. Қазақ халқы жылқыны, ең алдымен, «ел қорғаған ердің жан серігі» деп дәріптеген. Біздің аңыз-ертегілерімізде, батырлық жырларымызда иесі қысылғанда ақылды, күшті тұлпарлар көмекке бірінші болып келетіні туралы көп айтылады. Жылқының пайдасы өте көп.

«ПОПС» формуласы:
Бірінші сөйлем «Менің ойымша, . »
Екінші сөйлем «Себебі, мен оны былай түсіндіремін… »
Үшінші сөйлем «Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын… »
Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім. »
ПОЖАЛУЙСТА ПОМОГИТЕ СОР ПО КАЗАХСКАМУ​

1.Тасымалдауға келмейтін сөзді анықтаңыз.
1. Пырақ.
2. Құрақ.
3. Орта.
4. Орақ.
5. Жырақ.
2. Қазақ тіліне тән дыбыстардың санын анықтаңыз.
1. 7. 2. 5. 3. 8. 4. 9. 5. 6.
3.Тура мағыналы сөзді табыңыз.
1.Құлақ етін жеді.
2.Құлағым ауырып жүр.
3.Құлақ салды.
4.Ақпа құлаққа айтсаң, ағып кетеді.
5.Баспасөз – қоғамның құлағы, тілі.

4. Қазақстанда ауа температурасы 1936жыл мен салыстырғанда 2005 жылы қайткен?
1. Төмендеген
2. Сол қалпында
3. Жоғарлаған
4. Өзгермеген
5. Қатесіз жазылған сөйлемді анықта.
1. Қазақстанның климаты бен табиғаті әр алуан
2 Еліміздің 75% аумағи экологиялік өзгеріске үшіраған
3. Абай жас ұрпаққа көп көңіл бөлді.
4. Табысты адамтар таңертең ерте тұрамын.

6. Сілтеу есімдігінің тәуелденген түрін көрсетіңіз.
1.Олар, менмін.
2.Кетір, оқыт.
3.Ақшыл, сенсің.
4.Соныңыз, мынауыңыз.
5.Оған, маған.
7. Көмекші есімді табыңыз.
1.Ауылдың жаны терең сай.
2.Түркі қалаларында сауда-саттық пен қол өнері дамыған.
3.Бір жарлы шал есегіне мініп, жол жүріп келе жатыпты.
4.Қасымның үйі таудағы отарда тұратын.
5.Ертең ол Қарқаралы қаласына жүрмек.

8.Ұяң дауыссыздан басталған қатарды табыңыз.
1.Түйменің инесіз күні жоқ.
2.Жол азабы – көр азабы.
3.Шам жарығы түбіне түспейді.
4.Ерінген екі істейді.
5.Әділдікке жығылмайтын адам жоқ.
9. Жіктік жалғауының екінші жағында тұрған зат есімді табыңыз.
1.Жиенсің.
2.Студентпіз.
3.Баласын.
4.Келгенбіз.
5.Адаммын.
10.Қатаңға аяқталған сөздердің соңғы дыбысын өзгертетін қосымшаны табыңыз.
1.Көптік жалғауы.
2Тәуелдік жалғауы.
3.Септік жалғауы.
4.Жіктік жалғауы.
5.Сөз тудыратын жұрнақтар.
11. «Қоян» сөзінің құрамында қанша дыбыс, қанша әріп барын анықтаңыз.
1. 5 дыбыс, 4 әріп.
2. 5 дыбыс, 5 әріп.
3. 4 дыбыс, 4 әріп.
4. 4 дыбыс, 5 әріп.
5. 6 дыбыс, 4 әріп.
12. «Ы» дыбысына тән сипаттаманы табыңыз.
1. Жіңішке, еріндік, қысаң.
2. Жуан, езулік, қысаң.
3. Жуан, езулік, ашық.
4. Жіңішке, езулік, қысаң.
5. Жуан, еріндік, ашық.
​

ПОМОГИТЕ ПОЖАЛУЙСТА

1. Баланы қалай сипаттайды?

2. Кейіпкер қандай тілек тілейді?

3. Берілген мақал-мәтелдердің қайсысы мәтін тақырыбы бола алады?

А) Ел іші — алтын бесік.

В) Туған жер — алтын бесік.

С) Айлалы батыр алдырмас.

Д) Ер жігіт елі үшін туады, елі үшін өледі.

4. Берілген сөздердің синонимін мәтіннен тауып жазыңыз.

а. ер______________________________________

в. демалу__________________________________

с. дұшпан _________________________________

5. Мәтіндегі оқиғаларды ретімен орналастырыңыз.

Оқиғалар Реті

Қаруы жоқ батыр дұшпандармен айқасады.

Пілді жауға қалдырмас үшін көтеріп алады.

Бала батыр болып өседі.

Көлге шомылып, қарағайдың ортасында демалып жатады.

Жазылым

Болымды және болымсыз етістіктерді қолдана отырып, еліміздің көрікті жерлері туралы

досыңызға хат жазыңыз (70-90 сөз).