3 3. Мәтінде жауабы жоқ сұрақты таңдаңыз А. 1944 жылы қаңтар айында не басталды? Ә. Марапат парағында…

Әлияның «Отан үшін алға!» ұраны нағыз ерліктің ұранындай болып кетті. «1944 жылдың қаңтар айында немістер бекініп алған Казачиха деревнясына шабуыл басталды. Кеңес жауынгерлері жауға қаһарлы түрде шүйлікті. Қашаннан бергі әдетінше, Әлия Молдағұлова өзінің жаужүрек жолдастарының алдыңғы қатарында болды. — Ура! Отан үшін! — деп ұрандаған Молдағұлова жауынгерлерді соңынан ертіп, алға ұмтылды. Оның дәл көздеген оғынан 8 неміс солдаты қаза тапты. Траншеяда кескілескен шайқас басталды. Немістер шыдай алмады. Молдағұлова ет қызуымен алға озып, неміс траншеяларына еніп кетті. Блиндаждан неміс офицері шыға келіп, қызды ұстап алды. Жекпе-жек басталды. Күш тең емес еді. Әлия фашистік хайуанның тырнағынан сытылып шықты да, неміс офицеріне автоматтан оқ жаудырды. Дәл сонымен қабаттаса мылтық дауысы естілді — фашист Әлия Молдағұлованың кеудесіне пистолетпен атып үлгерді» — деп жазылған марапат парағында. Өзінің жаны үзіліп бара жатқанда Әлия немістің жетпіс сегізінші солдатын атып үлгерген еді… Бұл 14 қаңтар күні болатын. Әлия 13 қаңтар күні Сапураға жазған ең соңғы хатын «Сәлем саған, Отаным!» деп бастапты… определите тему и придумайте название пж

1. Мәтіндерді түсініп оқып, ат қойыңдар. Нақтылау сұрақтарын қү-
растырыңдар. Пікірлеріңді түйінді сөздермен қорытындыландар.
1
Сегіз жыл бұрын француздық ерлі-зайыпты Кити мен
Михаэль қазақ қызын асырап алады. Оған Оливия-Мария-
Фатима деген есім береді. Оливия ес білетін жасқа жеткенде,
аз елін көруге қатты құштар болды. Ата-анасы қызының бұл
қалауын орындап, қызын Қазақстанға әкеліпті. «Рақмет»,
«Сау бол!» деген бірқатар қазақ сөздерін жаттап алған 9 жасар
Оливия-Мария-Фатима бүгінде туған жерін танып-білуде.
(kaz.nur.kz)
. Ұшы-қиырсыз сары дала. Сары даланың бір ұшында
сары бел. Сары белдің бауыры сағым ба, әлде шалқар көл ме?
Шартабақ күн төбеде. Шалқыған ыстық жер-көкте. Табанын
тасқа тілдіріп, жанарын жасқа жудырып, маңдайын жел
IN TAPDOMETNA
23​

Тапсырма. «Ол кім? Бұл не?» әдісі. С.Мұратбеков «Жусан иісі» әңгімесі бойынша берілген үзінділердің кімге қатысты екенін немесе не нәрсеге байланысты айтылып жатқанын анықтандар. Ойларынды дәлелдеп, жауаптарыңды толықтырып жазыңдар. Үзінді . Дүниедегі жақсылық атаулының бәр-бәрі: ерлік те, ізгілік те, сұлулық пен ақылдылық та, әйтеуір адамға тән не бір асыл қасиеттің барлығы да сонда болушы еді. . Оны естігенде біз — алым-жұлым киінген қара борбай балалар бір сәтке жадау қалпымызды ұмытып, шетімізден: көк семсерді жарқ- жұрқ еткізіп, ат ойнақтатып жауға қарсы арыстанша шабатын нағыз қас батырдай сезінуші едік өзімізді. — Мыналар шана ма! — дейтін мұрнын тыжырайтып. — Шіркін, өзінің рулі бар, алдында шамы бар ылдиға да, өрге де бірдей сырғанайтын шана болса. «Мынау алда тұрған асқар таудан күндіз құс ұшып өте алмайды, қанаты күнге күйіп қалады. Тек түнде ғана ұшып өтеді. Сондықтан да біз түнді күтуіміз керек. Түнде маған да қанат бітеді. Сен тек жығылып қалмай, көзіңді тарс жұмып, менің жалымнан мықтап ұстап этыр. Мен: «көзіңді аш!» дегенде бір-ақ аш. Сонда, мына асқар таудың арғы жағында, мұнан гөрі аласа, шошайған қоңыр тау тұрады. Ол «салғыз көзді дәудің мекені», — дейді. Ә. Мен білдім. Ей, бала, сендер кеше эшіп келдіңдер ғой, ә? Коныр сиырларын бар ғой, ә? — деді Ол кім? Бұл не?​

Тапсырма. Мәтін Қан мен тер (романнан үзінді) қалай, тереңге кете ме тайызға шыға ма? Бүгін күн қалай батты, ертең мен Теңіз жайында әңгімелескен керемет әңгіме болатын балықтың бағыты сола ма, жоқ па? Балықшылар бүгін Райдың үйіне жиналды. Олар теңіз жайында, балың жайында әңгімелесіп отырды. Аттылы біреу есік алдына тоқтады. Аттан түсті. Атты байлап, сәлем Кәлен еді. Балықшылар Кәленді таныды. беріп, үйге кірді. Кіріп келген — Балықшы жас жігіт: Аға, отырыңыз! Төрге шығыңыз, — деді. Кален төрге шықпай, төмен отырып: Еламан, саған келдім, дел ойындағысын бірден айтты. Іздеп келдім, — Е, ат ұрлауды қойып, енді балық аулауға шықтың ба? — деді Рай. Балықшылар шошып қалды. Кәлен асықпады. Ол ашуланбай, түн болмаған кісідей жадырап: «Бала ғой», деп жүрсем, ержеткен екенсің, Балықшылар жадырап сала берді. Еламан: — Жарайды, шаруаңды айт! «Саған кісі керек», — дейді ғой. Мені пайшерiк қып алуға қалайсың? Мұз оятын кісі керек пе? Кәсіп — деді. Ал керек. Ендеше мені ал! — Шодырға бар. Билігі сонда. Міне, сөз! Ендігі жерде сендермен бірге жүріп көрейін, — деді. Ертеңінде Еламанға Андрей келді. Сақ бол. Федоров: «Аудың барлығы жарамсыз», – деп жатыр. Ертең сені бар адамыңмен мұз үстіне айдап шығайын деп жатыр. Мұз әлсіз емес пе? Оны мен де айттым. Бірақ Федоров тыңдамайды. Сақ бол! Тек абай- лап сөйлес! — деп кетті Иван. ВСЕ ГЛАГОЛЫ!​

1. Мәтінді оқып, тапсырмаларды орынданыз. ЕЛБАСЫ ТУРАЛЫ ЕСТЕЛІКТЕР Николай Литошка, Елбасының 1958 жылдан бергі досы: «Өз тагдырыма ризамын. Әуелі Нұрсұлтан досыма тәнтімін. Менiн бакытты болуыма осы бір казак азаматы көмектесті. Егерде ол болмағанда. Әрине, кѳптiн бiрi боп жүре берер ме едiм? Оның бiздiн отбасымыздын бiр мүшесі боп кеткендігін өз ауызынан естідiңiздер ғой. Анам марқұм оны өз ұлындай жақсы көретін. Оған шексіз көнілмен сенетiн. Маган: «Осы досынды ренжітпе. Ол саган пана болады», деп жиi ескертетін. Сенесіз бе, Нұрсұлтан Әбішұлы училищеде окып жүргенiнде украиндықтарға қазақтың әнін тындатты. Өнерін көрсетті. Жастар арасындағы концерт өз алдында, ол Днепродзержинск теледидары арқылы қазақ жастарының ішінен енерпаздарын тандап, жергілікті халыкка ләззат сыйлаттырды. Мен сол кезде домбыра дегенді бірінші рет кердім. Нұрсұлтанның әншілігіне куә болдым. Мен ғана емес, менiң жерлестерім онын өз ұлты үшін, өз халқы үшін жаратылғандығын сезіндік. — Литошка мырза казiр Астанада тұрады. Достык деп, міне, осыны айтыңыз. Сонау 1960- жылдары Днепр жерінде Қазақстанның болашағын ешкiмнен кем кылмаймын деп патриоттық сезіммен барганда достық пейілімен кол созган, туысқаннан да артык бауыр боп кеткен украин жігітінің өмір бойы казак досымен жұп жазбай келе жатқандығын жастарымызға ұлағатты тағылым болса керек.(172 сөз) 1. Мәтінде көтерілген мәселені анықтаңыз. 2. Мәселеге қатысты бiр ашық сұрақ құрастырыңыз. 3. Мәселе окырманға қандай ой салады? 2 болжамынызды жазыныз. Очень срочно пожалуйста ​

Өмірбаяннан үзінді оқы. Мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақты тап.

Әлия Молдағұлова 1925 жылы Ақтөбе облысында дүниеге келген.
1942 жылы Әлия мергендер даярлайтын мектепке оқуға түседі.
Ол оқу кезінде үйреткеннің бәрін тез үйреніп алатын. Әлия майданда «мерген қыз» атанды.
Әлияны не себепті «мерген қыз» деп атады?
Әлия қай қалаларда тұрды?​

I нұска

«Аспан әлемінің кұпиялары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Мәтiндегi негiзгi және косымша ақпаратты түсіну, аныктау. 5.2.1.1 Мәтіндегі орфографиялык кателерді сездіктерге сүйене отырып, тузету және редакциялау 5.3.6.1

Бағалау критерий

Бiлiм алушы

Мәтіндегі негізгі, косымша ақпаратты анықтайды; Орфографиялык кателердi тузетеді.

Қолдану

Жоғары деңгей дағдылары

Ойлау дағдыларының

деңгейi

1-тапсырма. Мәтін үзінділерін түсініп окыныз. Мәтіннен негізгі және қосымша

акпараттарды анықтаңыз.

1. Жердін тартылыс күші адамнын омырткасын басып, сыгып тұрады, сондыктан

гарышка ұшкан карышкердiн бойы шамамен 5,08 см-ге ұзарады. тоннаға дейiнгi 370 000-нан астам заттар сағатына 9,8 мың шакырым Шолпаннын бетiне iрi астероидтар соқтығысып, оны кейiн карай айналдырып

2. Жер орбитасында ғарыш саласының дамуына байланысты түрлі қалдық темірлер ұшып жүрген көрінеді. Мамандардын есептеуінше, салмагы бiрнеше граммнан 15

жылдамдықпен жерді айналып ұшуда. Сонымен бірге, олар кейде бір-бірімен сокты ысып, кішкене бөлшектерге шашырап кетіп жатыр.

3. Шолпан — Күнді сағат жүрісіне қарама-қарсы бағытта айналатын жалгыз ғаламшар. Бұған бірнеше жорамал бар. Соның бірі, ғалымдардың пікірінше, бұрын

жiберген.

Heгiзгi акпарат;

Heгiзгi акпарат;

Қосымша ақпарат;

Қосымша ақпарат;

2-тапсырма. Берілген мәтіндегі қате жазылған сөздерді анықтап, сөздікті пайдалана отырып түзетіп, кешіріп жазыныз.

Адам баласы ашых карыш кенiстiкiнде скафандрсыз 90 секунд кана шыдан алады, егер тек етпесіндегі барлық ауаны шыгарса ғана. Ал егер егпеде кіштене гана ауа галса, ол бірден көпіршіб улкейе бастайдыекен. Егер ол канга етіп кетсе, адам бірден еледі. Ал адам карыш кеністікіне шыкканда, егпесі ауаға толы болса, онда етпесiн жарып жібереді

бармааа​

Ответить на вопросы по тексту:

Абайдың жасы он үшке толғанда әкесі оны оқуын толық аяқтатпай,асығыс ауылға алдырады.Құнекеңнің ел ішіндегі жағдайы соны талап етсе керек.Ол балаларының ішінен әзірге өзіне көмекші, кейін орнын басар мұрагер іздегенде Абайға тоқтайды.»Әке-балаға сыншы» деген.

оның үстіне Құнанбай сияқты көреген,дана әке қателеспейді. Абай ә дегенде ел атқамінерлеріне әкесінің сәлемін жеткізіп, олардың жалуабын алып келу сияқты тапсырмаларды орындайды. Он үш жастар балаға кемел жақсылармен келелі істерді кеңесу оңай ма! Бірақ қазақтың салт-дәстүрінен, арғы-бергісінен жақсы хабардар, «жеті жұрттың тілін біліп», тарихымен танысқан ақылды жас тез төселіп, ел басқару ісіне еркін араласып кетеді. Ақынның өмірбаяны жайында алғаш қалам тартқан жақын туысы Кәкітай:» Он бес жаста балалық қылмай,үлкендерден білімі артылып, ел ішінде жұртты өзіне қаратып,басшылыққа бұрынғы төрелермен талас қылып,әкесіне көмегі тиген.

Жиырма жасында Абай халық ортасында маңдай басы шешен болады.Өзінің зейіні артық болған соң,ескі мақалдарды,неше түрлі қазақтың білімділері мысал үшін айтқан әңгімелерді бірін қалдырмай біліп алған»,-деп жазады.

Вопросы:

1.Әкесі Абайға қандай үміт артады?

2.Ол кезде Абай қанша жаста болатын?

3.Абай қандай тапсырмаларды орындап жүрді?

4.Жақын туысы Кәкітай Абай туралы не деген?

5.»Әке-балаға сыншы» дегенді қалай түсінесіңдер?

ПОМОГИТЕ ПОЖАЛУЙСТА

Әліш Үмбеталовтың теміржолда қызмет істегеніне жиырма жыл толуы қарсаңында, ол үлкен бастаманың иесі болды. Оның поездарды тоқтаусыз жөнелтудегі бастамасын бүкіл Түрксіб теміржолшылары қуана қарсы алды. Осы мәселеге байланысты Түрксіб басқармасында болған жиын оның өміріндегі ең бір белді кезең болды.Кеше кеште қызметте тұрған Әліш Үмбеталовқа станция бастығы Орынбаев бір пакет әкеліп тапсырды да:— Қазір сен жұмыстан шығып, үйіңе барып жуынып, маған кел, мен сені осында күтемін, екеуміз қазір Алматыға жүреміз, — деді.— Не жұмысқа жүреміз?Асығып бара жатқан станция бастығы оған жауап берудің орнына:— Тез кел! — деді әлгі сөзін қайталап.Әліш жұмыс киімін тастап, пакет ойына түсіп ашып оқып еді, «станция бастығы екеуіңіз келесіз, сіз кеңеске қатысушыларға өз жұмысыңыз туралы әңгіме айтасыз» деген шақыруға жол бастығы қол қойыпты. Әліш сасыңқырап қалды.— Дайындықсыз қалай сөйлеймін, міне, қызық.Ол орнынан тұрып тез киінді де, станция бастығына келіп барлық жағдайын, өзінің даярлығының жоқтығын да ескертті.— Ештеңе етпейді, — деді Орынбаев, — даярлықтың керегі жоқ. Ондағылардың бәрі өзіңдей теміржолшылар, өзіңнің жұмыс тәжірибеңді жай ғана әңгімелеп бересің.Әліш әлі де жүрексініп келеді. Поезд ішінде де ол қобалжумен болды. «Әңгімені неден бастаймын» деп Орынбаевтан қайта-қайта сұрай берді. Сол күні олар қонақ үйге түсті де, таңертең жол басқармасына келді. Кеңес күндізгі сағат он бірде басталды.Алдымен жол бастығы баяндама жасады, сонан соң Әлішке сөз берді.Біраз қысылыңқырап қалған Әліш аздан соң сөйлеп кетті. Ол өзінің жұмысына байланысты жағдайларды, іс әдісін бір жарым сағат айтты. Біраз сұраулар болды. Оған жауап беріп, Әліш орнына келіп отырды.— Көп сөйлеп кеттім бе? — деп сұрап қойды ол жанындағы Орынбаевтан.— Жоқ, әдемі сөйледің, бағана сонша қорқып едің, өзің шешен екенсің ғой. Мәжіліс аяқталар кезде жол бастығы Андреев орнынан тұрды да:— Кеңестің аяғы мейрамға айналатын болды, жолдастар, — деді. — Біздің жолдасымыз Әліш Үмбеталов үкімет наградасына ие болды. Мына «Правда» газетінде Указ басылыпты.

Вставить недостающее

1. Әліш . 20 жыл жұмыс істеп, үлкен бір іс бастады.

2.Түpксіб жұмысшылары Әліштің поездарды . жөнелту идеясын қуанышпен қабылдады.

3.Әліш Үмбеталов теміржолдағы жиырма бес жыл . сіңірген еңбегі үшін орденмен марапатталды.

4.Бүкіл Түрксіб теміржолшылары . қарсы алды

5.Поезд ішінде де ол . болды.

1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, мәтін мазмұнына сай берілген дұрыс ақпараттарды
ажыратыңыз. Определите правильность информации по содержанию текста.
Ерте, ерте, ертеде бір жыл үш жүз алпыс бес күн бойына тырс етіп жаңбыр тамбапты. Жер
бетіндегі мәуелеп өскен ағаш та, құлпырған әсем гүлдер, жайқалып тұрған өсімдіктердің
жапырақтары шыжыған ыстықтың салдарынан сарғайып солыпты. Бұдан былайғы жерде тірі
жүрудің қиындығын білген құстар су табудың амалын қарастыру үшін көп болып жиналып кеңес
құрыпты. Сонда құстың бірі:
— Теңіз жағалауына барсақ кеберсіген тұмсығымыздың суға тиюі сөзсіз ғой, бірақ ол тым алыс,
енді не істесе болар екен, депті. Ақ тырна:
Оның шарасы жеңіл! Теңіз жағалауынан шоқып бір арық алсақ, судың өзі ағып келеді,
депті.
Құстар бұл ақылды жөн көріп, теңіз жағалауына арық алуға бармақшы болыпты. Тек бір торғай
ғана жаным қиналмасын деп төбе жағын аппақ қып бояп алыпты да құстарға:
Қылшылдаған жас емес, қырқылжыңның бірімін, басым да ағарды!
Бұл жұмысқа қайтып ат салыспақпын? депті.
Құстар оған қалсаң қал дегеннен басқа ештеңе айта алмапты.
Сөйтіп құстар теңіз жағасынан тұмсықтарымен шоқып арық алуға жапа-тармағай аттаныпты.
Олардың шоки-шоки тұмсықтары қанап кетіпті. Шыжыған ыстық күн қанаттарын күйдірермен
болыпты. Олар ыстықтан пысынап өлуге айналғанда ғана суы бар салқын жерге барып, аз
тыныстап алып, жұмыстарын қайта жалғастырады екен. Олар сөйтіп жеті күн-жеті түн жапалы
шайқас жасап, теңіз жағасынан арық тартып келіпті. Су ағып өткен алқап жасыл түске еніп, гүл-Выпиши из текста пять ключевых слов пожалуйста помогите срочно ​