3. Термин сөздерді табыңдар. Астана халықаралық әуежайының үшу-қону жолағы қайта жаңартылып, жолаушы…

Қазақ тілі пәні бойынша 6-сыныпқа арналған аралық бақылау Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілі пәнінен жартыжылдықта алған білімдерінің деңгейін тексеру,біліктілік,білімділік дағдылардың қалыптасуын және мемлекеттік стандартқа сай болуын тексеру. Астана- болашағы үлкен қала. Астана-болашағы үлкен қала. Ол- әлемдегі көрікті қалалардың бірі. Астана қаласы Есіл өзенінің екі жағында орналасқан. Өзеннің бір жағалауында — бұрынғы қала. Ол да жедел жаңарып жатыр. Екінші жағалауында- жаңа қала. Жаңа қаланың жалпы көрінісі Қазақстанның тарихын, мәдениетін, халықтық салт- дәстүрді білдір еді. Біздің еліміз үшін ең қымбат құндылық – Қазақстан халықтарының ынтымағын, түсіністігін бейнелеуге арналған құрылыстар.Астана қаласы- жаңа Қазақстанның белгісі. Грамматикалық тапсырмалар ІІІ деңгей 1)Бастауыш пен баяндауыштың астын сызу/2-3 сөйлемде/ 2)Ол да жедел жаңарып жатыр. Берілген сөйлемді сөйлем мүшесіне талдаңыздар 3)Мәтіннен сын есімдерді теріп жазыңыздар ІІ деңгей 1) Берілген сөздер мен сөз тіркестеріндегі сөз құрамын анықтаңыздар. Көп бала, тасжол, сөзсіз. Досжан, көк аспан, айтып бер. 2)өте,көп сөздерімен күшейткіш шырайындағы сын есімдерді келтіріп жазыңыздар І деңгей Берілген тақырыптар бойынша ой толғау жазыңыздар. «Астана- арман қала» немесе «Астана- бас қаласы ДАМ ЛУЧШИЙ ОТВЕТ ​

6-7. Мәтіндердің қандай құрылымнан тұратынын жазыныз. 1-мәтін: 2-мәтін: [1] [1] СРОЧЧЧНННОООООО! ДАЮ 50БАЛЛОВ​ МАТИН ВОТ:Окылым 1-мәтін К.Сарин «Тәуелсіздік» Еркiндiгiм. Қасиеттім. Кастерлiм. Өзiн барда өзегімде жок шер мұң! Кеше сенiн келбетiндi арман гып, Боданына бугауландык баска елдiн. Бабалардын басын тiгiп бәйгеге, Аналардын жанарына жас бердiн! Уа, Еркiндiк, кош келдiн! Өзегiмдi өртке ораган когамда, Өз үйіме өзім өгей болам ба! Алшан басып жүре алмаса алты алаш Азаттыгым! Кадiрiн де жок онда! .Саган жету киын болса каншалык, Сактап тұру қиынырак одан да! Алла берген азаттыктын әр сәті- Аманат кой Маган, Саған 2-мәтiн 1998 жылғы 6 мамырда Президенттiн жарлыгымен Акмоланың атауы Астана болып өзгертілді. Жана астананын халықаралык тұсаукесерi 1998 жылғы 10 1999 жылы ЮНЕСКО шешімі маусымда етті. бойынша Астана «Бейбiтшiлiк каласы>> атағына ие болды. 2019 23 наурыздағы Қазақстан Республикасы Президентінің жарлығымен Астана каласы Қазақстан Республикасынын астанасы Hyp- Сұлтан қаласы деп кайта аталды. Қазіргі уақытта астананын аумағы 722 шаршы шакырымнан асады, тургындар саны — 1 млн асады. Есiл өзенi елорданын басты су кезі саналады. Ауа райы курт континентальды — кысы суык әрi ұзақ, жаз мезгiлi ыстык және куан. (82c03) ЖЫЛГЫ Оған да! (72сөз)

арналған тапсырмалар
Астана — әсем қала
Осыдан 15 жыл бұрын Астананы көшіру идеясы іске асты. Тарихқа үңілсек, бұл идея
бұрын да көтерілген. Айталық, Әлихан Бөкейхановтың «Григорий Николаевич Потанин» атты
мақаласындағы «Қазақты автономия қылсақ, Қараөткел — Алаштың ортасы, сонда университет салып,
қазақтың ұл-қызын оқытсақ, «Қозы Көрпеш — Баянды» шығарған Шоқан, Абай, Ахмет, Міржақыпты
тапқан қазақтың кім екенін Еуропа сонда білер еді-ау» деген сөздерді еске түсірейікші. Өкінішке орай,
ол кезде қалыптасқан саяси ахуал Алаш жұртын Қараөткелге (қазіргі Астана) шоғырландыруға
мүмкіндік бермеді. Ол мүмкіндік өткен ғасырдың соңындағы азаттықпен бірге келді. Қазақ тарихының
жаңа беттері ашылды.
Тәуелсіз мемлекет құру және оның жаңа астанасын таңдау бақыты Мемлекет басшысы Нұрсұлтан
Әбішұлы Назарбаевқа бұйырды. Өзінің төлтумасына балаған Астана қаласы туралы толғауын Елбасы:
«Жаңа астанаға көшу және оны салу туралы ой менде ертеректе, сонау алыстағы 1992 жылы туған еді,
бірақ мен ол кезде мұны аузымнан шығармадым, өйткені Қазақстанның экономикасы ойлағанды іске
асыруға мүмкіндік бермеді», — дей келіп, 1992 жылы, Қазақстанның Президенттігіне бүкіл халық болып
сайлағаннан кейін, мен Ақмолаға келдім. Есілден көлденең тартылған ескі көпірдің ортасында тұрып,
өзенге карадым. Маған қаланың ортасында ағып өзен жатқан болса, қашан да сол ұнайтын. Өзен қалаға
ерекше бір көрік береді мәртебесін көтереді. Мысалы, бізде Жайықтың бойында Атырау,
Сырдарияның бойында Қызылорда, Тобылдың бойында Қостанай, Ертістің бойында Семей мен Кереку
орналаскан. Ал әлемде қаншама Астаналар ылғи өзен жағасына салынған. Санкт-Петербург — Невада,
Мәскеу — өзі аттас өзенде, Париж — Сенада, Лондон — Темзада тұр. Оның үстіне Ақмола Қазақстан мен
бүкіл Еуразияның орталыгына орналасқан» — деп жеткізді.
Деректерге көз салсак, Арқа төсіне көшіп келген жылдары Астанадағы тұрғындар саны 290
мыңдай болған. Ал қазіргі есеп үш еселенді. 800 мыңға жуықтады. Ішкі көші-қон есебінен бас
каламызға қоныс ауыстырғандар саны 1999 жылдан бастап қарқын алды. Сол жылдары еліміздің
түкпір-түкпірінен Елордаға 62 мыңға жуық адам көшіп келген. Биылдың өзінде Астанаға 40 мыңнан
астам адам табан тіреті.
(Астан қаласының жаңа атауы — Нұр-Сұлттан қаласы)
1 тапсырма Мәтінге талдау жасаңыз:
• Тақырыбы 16/
Мазмұны не туралы? 26/
Мәтіннен термин сөздерді теріп жаз 26/
3
2 тапсырма Мәтінді құрылымдық бөліктерге бөле отырып, жоспар құрыңыз. Әр бөлімге атау беріңіз.
1) Кіріспе бөлім
2) Негізгі бөлім
3) Қорытынды бөлім
Л6/
16/
Л6/
3 — тапсырма Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Ақмола қаласын Қазақстанның астанасы етіп таңдап
алуының себебі неде? Сұрақтың жауабын 3-4 сойлеммен жаз. /36/​

ЖАЗЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ О-тапсырма. Қажетті сөзді таңдап жаз. Геродот ежелгі массагеттер туралы: «Сақтардың барлық заты алтын мен (мы- стан, ағаштан, тастан жасалған. Соғысқа қажет (тамақтары, құралдары, киім- дері) оңтары мен айбалталары мыстан жасалған. Баскиім (әшекейлері, кітаптары, құрақтары) алтын-күмістен, асыл тастардан жасалған. Сондай-ақ атәбзелдері, (арқандары, жіптері, құрал-сайманы) мыстан жасалған, ер-тұрманы, жүгені, көрпесі) алтынмен әшекейленген», — деп жазады.
срочно.​

Қазақ жері неткен көркем, неткен бай! Елі алып, жері ұлан-ғайыр. Қазақстанның картасын қараңдаршы: оның алып, ұлан-ғайыр екені- не көз жеткізесің. Қазақстан аумағы 2724,9 мың шаршы километрге тең. Қазақстан шегарасының ұзындығы — 15000 километр. Тіпті Қазақ жерінің шығысынан батысына қарай Күн үш сағат өтеді екен. Осындай алып жер- ге шикізат пен қазба байлықтарды қос! Қазақстан шикізат, қазба байлығы жағынан дүниежүзіндегі 186 елдің ішіндегі ең бай он елдің қатарына кіреді. Қазба байлықтар қорынан мынадай орын алады: қорғасын, вольфрам коры бойынша 1-орын, күміс пен мырыш қоры бойынша 2-орын, марганец қоры бойынша 3-орын, мыс қоры бойынша 4-орын, уран қоры бойынша 5-орын, алтын қоры бойынша 6-орын, темір кені бойынша 7-орын, жанғыш көмір, газ қоры бойынша 9-орын, мұнай қоры бойынша 13-орын. Бұл ғаламат байлық. — Орталық Қазақстанда көмір, жез, қорғасын, мырыш, құмтас өндіріледі. Мұнда көмір қоры 200 миллиард тоннадан асады екен. Солтүстікте алтын, темір; шығыста қорғасын, мырыш; оңтүстікте қорғасын; оңтүстік, шығыс, солтүстікте мәрмәр кенорындары бар. Батыста, Каспий жағасындағы құрлықта 2,2 миллиард тонна, су астын- да 4,5 миллиард тонна мұнай жатыр. Аралдың айналасында 350 миллион тонна мұнай бар. Мұнай құбыры 10715 шақырымға созылған. Міне, Қазан даласы — осындай!

ПОМОГИТЕ ПРОШУ! ЗАДАНИЕ ПРИКРЕПЛЕНО,НУЖНО СЕГОДНЯ ДАМ 20 БАЛЛОВ!​

Тжб қазақ тілі көмек пж

А мәтіні Құқықбұзушылық әрекеттерге қандай бала барады? Шаңырақ көтеріп, баланың бал қызығымен отбасылық өмірді енді ғана бастап келе жатқан отбысының екіге айырылысуы бала психикасына кері әсері мол. Баланың ішкі әлемінде сыртқа айта алмайтын сырларының жиналуы да, теріс қылықтарға жол беретіні тағы бар. Екі жақты мейірім көрмеген бала мейірімге мұқтаждық тауқыметін бастан кешіп, сыртқы әлемнен мейірім іздейді. Отбасы бүтін бола тұра әлеуметтік жағдайының төмендігінен де жаман әрекеттерге баратындары да жоқ емес. Ата-анасынан қысым көрген балалар да теріс әрекеттерге бой алдыруда. Мысалы; ата-анасының тапсырмасын орындамау салдарынан (үй жұмысы, мөлшерден артық қаржы, ой санаспау т.с.с) қысым көргендер де. Психолог және психиатр мамандар адамның жан дүниесін 100 пайыз зерттей алмайды. Адам баласының миында түсініп болмайтын жайттар болып жатады. ГЕН мәселесі де үлкен рол ойнайды. Ұлжанның ақ сүтімен, Зеренің зерделі ертегілерімен сусындаған кешегі Абай – нар қазақ.Бүгінде кешегі Абайдай қазақты тәрбиелеуде әжелеріміз бен аналарымыздың алатын орны ерекше. Өмір бойы әкесінің жұмбағын шешуге бар күш жігерін сарп еткен Абайдай ұрпақты тәрбиелеу әрбір әкенің парызы деп білемін.Тәрбиесі тереңге жайылған толыққанды отбасынан зиялы азаматтардың шығатынына күмәнім жоқ! Ал тәрбие бар жерде құқықбұзушылыққа жол жоқ. «Қатты тәртір көрсе бала күнінде, өнерімен қуантады түбінде!» деген Жүсіп Баласағұнның қанатты сөзі бала тәрбисіне жастайынан мән беруді меңзеп, бала тәрбиесіне көп көңіл бөлуге шақырады. Тәртіпке бас иген елдің азаматтары ғана Жаңа әлемдегі Жаңа Қазақстанды жасай алады! Өйткені кемелденген мемлекет кемелді жастардың қолында!

Ә мәтіні Азаматтың міндеті — заң талаптарын бұзбау, екінші жағынан өзіне жүктелген міндетін орындау. Заңның мықтылығы атында емес, адалдығы мен әділдігінде. Заңның ең басты мақсаттарының бірі – қоғамдағы алуан мінезді адамдарды салауатты өмір салтына тәрбиелеу. Заңды білмеу – құқықтық мәдениеттің елеулі кемшілігі. Заңды білмеу, оны бұзу жауапкершіліктен құтқармайды. Бұл жерде білімгер заң және құқықтық мәдениет ұғымын шатастырмау керек. Құқықтық мәдениет білімгерлерден жан-жақты құқықтық білімдерді талап етеді. Мемлекеттің білімді, адамгершілікті, тапқыр, кез-келген жағдайда дербес шешім жасай алатын, ынтымақтасуға және өзара іс-қимылға қабілетті, ел тағдыры үшін жауапкершілік сезіміне ие адам тәрбиелеу мәселесі жөніндегі әлеуметтік сұранысына жыл сайынғы Республика Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы, Қазақстан Республикасы азаматтарын патриоттыққа тәрбиелеу Мемлекеттік бағдарламасынан және т.б. аса маңызды құжаттардан орын алуда. Тәрбие үрдісіне тікелей қатысты негізгі құқықтар Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген. Қазақстан Республикасының Коституциясында (12, 27, 28, 29, 30, 36- баптарында), «Қазақстан Республикасындағы бала құқытары туралы», «Білім туралы», «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы», «Неке және отбасы туралы», «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы», «Отбасы үлгісіндегі балалар ауылы және жасөспірімдер үйлері туралы», «Азаматтардың денсаулығын сақтау туралы», «ЖҚТБ ауруының алдын алу туралы», «Темекі шегушіліктің алдын алу және оны шектеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарында және т.б. маңызды құжаттарда жеке тұлғаның ұлттық және жалпы азаматтық құндылықтар негізінде қалыптасуы мен дамуы және оның кәсіби жетілуі үшін қажетті жағдайлар жасау; баланың тәрбиеленуі, білім алу және жан – жақты қалыптасуы, ана тілін, ұлттық салт-дәстүрлерді сақтау, ақпараттану, денсаулығын нығайту сияқты құқықтарын іске асыру – білім беру жүйесінің басты міндеттері болып табылады.​

ғана «Хаббл»
2007 жылы табылған болатын. Одан бергі уақытта табылып жат-
қандардың саны 500-ден асты, бірақ оларға адамзат аяғы әлі жете
алмай жатыр.
Ғарыш әлемін кезіп жүрген «Хаббл» телескопы шындығында
адамзатқа үлкен көмек көрсетуде. Ол іске қосылған уақыттан
бері
адамзаттың өмір сүруі мүмкін деген бес жүзден астам
ғаламшарды тауып, суретке түсіріп, Жерге жіберді. Жақында
«Хаббл» жіберген мәліметтерді сараптай келіп, НАСА
ғалымдары Жер ғаламшарына өте ұқсас аспан денесін тапты.
«Кеплер-22-В» деп ат қойылған жаңа ғаламшар адамның
өмір сүруіне өте қолайлы көрінеді. Өйткені оның Күнмен ара-
қашықтығы ғаламшардың бір температураны ұстап тұруына
жағдай жасайды. Зерттеушілердің мәлімдеуінше, жаңа ашылған
ғаламшарда ылғал көп, бетіндегі температура +22 градусты
құрайды екен. Егер адамзат баласының ол жаққа аяғы жетіп,
игеріліп жатса, оның өмір жасы да ұзаратын болады. Өйткені
ондағы бір жыл Жердегі сияқты 365 емес, 290 күнге тең.
( «Аспан құпиялары» кітабынан)
ЖАЗЫЛЫМ
7-тапсырма. Сөздіктердің көмегімен мәтіндегі термин сөз-
дердің анықтамасын жаз. Қарамен жазылған сандарға әртүрлі қосымша
жалға.​

ЖАЗЫЛЫМ
11-тапсырма. «Астана мақтанышым» деген тақырыпта эссе жаз.
Талаптар:
• нақты айқындалған кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды бөлімнен құралуы
шарт;
• тақырыптан ауытқымаған дұрыс;
пікірді ұтымды дәлелдермен рас-
ЕСТЕ САҚТА!
тау қажет;
өмірмен байланысты болуы тиіс; Астана — Қазақстан
• өзіндік тың пікірлер келтіру керек; Республикасының елордасы.
• баяндау стилі нақты болуы шарт; Ол – ірі бизнес орталығы.
• Сын есім мен нақ осы шақты
Астанада көптеген мәдени
ұтымды қолдану қажет;
орталық бар. Астанада зәулім
көлемі — 50-60 сөз.
ғимарат көп.
102
6-тақырып​

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
2-нұсқа
Аты-жөні: _______________________________________________

Оқылым
Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз.

Ертеде хайуандар жылдың басы болуға таласыпты. Сонда жылқы:
— Адам менің күшімді пайдаланады, ақ сүтімді ішеді,мықты қылыма дейін арқан, жіп еседі. Жыл басы мен боламын, — дейді.
         Түйе:
Мен сен көтере алмайтын ауыр жүкті көтеріп, алыс жерлерге барамын. Аш болдым деп арпа, сұлы сұрамаймын. Су табылмаса, шөлде де жүре беремін. Жыл басы болу маған лайық.
  Сиыр айтады:
— Адам егін ексе, менімен егеді, сүтімді ішеді, құрт-май жасайды, жыл басы болу маған лайық.
         Қой айтады:
         -Адам қалың жүнімді алып, киіз басады,жылы киім тігеді, арқан еседі. Сүтімнен құрт-май алады.
         Ит айтады:
         — Мен болмасам, сендерді не ұрлап, не қасқыр жеп тауысар еді.
         Тауық айтады:
         — Мен болмасам, кісі ерте жұмысына бармай, ұйықтап қалар еді.
         Тышқан не айтарын білмей тұрады да, қулық ойлап, жиылғандарға айтады:
         — Бұл таластан ешнәрсе өнбес, жылды кім бұрын көрсе, сол жыл басы болсын.
         Өзгелері тышқанның сөзін қостайды. Біраздан соң тышқан жорғалап, түйенің өркешіне шығып отырады.
         Сонан соң жылды бәрінен бұрын тышқан көріп, хабар беріп, жыл басы болыпты. Түйе бойына сеніп құр қалыпты.

Мәтін мазмұнына сай ат қойыңыз. __________________________________________
[1]
Мәтіннен сын есімдерді тауып жазыңыз.
[3]
____________________________________________________________________

Берілген сұрақтарға мәтін мазмұны бойынша жауап жазыңыз.

1. Хайуандар неге таласады?
_______________________________________________________________________[1]
2. Жылдың басы не болыпты?
_______________________________________________________________________[1]

4. Мәтін бойынша оқиғалардың ретін ажыратыңыз.
I Хайуандар жылдың басы болуға таласыпты
II. Жыл басы тышқан болады.
IІІ.Тышқан қулық ойлайды.
I, ,ІІІ, IІ
ІІІ, II, І
I,ІІІ, ІІ
[1]

Жазылым

Берілген суреттерді қолдана отырып, басқа қалада тұратын досыңызға хайуанаттар бағына жасаған саяхатыңыз туралы хат жазыңыз. Хаттың құрылымын сақтаңыз (50-55 сөз).

_____________________________________________________________________________
[8]
​

Мұж
рат лагерьден үйіне оралғанда, Ұлжан сыртқа қараса, баласы бір жаққа жүгіріп келе жатыр екен. «Бұл не?» – деп Ұлжанды таңдады. Бір кезде Мұрат тоқтап, қолын жоғары созды, сосын қайтадан түсірді, т.б. Бір кезде екі жағын танып, отыра қалып, орнынан тұрды.Ұлдың бұл әрекеті анасын әрі таң қалдырды, әрі қызықтырды. Сыртқа шығып: «Мұратжан-ау, бұл не, лагерьге қайтып келдің бе?» – деді. — деді Ұлжан. «Мен жаттығып жатырмын», — деді ол. «Ол нені білдіреді?» «Лагерьде бізді күнде таңертең жаттықтырды. Анам мұны үйде жасауға болады, бұл өте пайдалы дейді. Үнемі дене шынықтырумен айналысып, дене шынықтырумен айналысатын адамның денсаулығы жақсы болады. Ол ауырмайды. Ұлжан дөңгелек үстелде шай қайнатып отырғанда Мұрат орамал, сабын, тіс ұнтағын алып далаға шықты. Үйдің ар жағында өзен бар еді. Бақшадан келе жатып, кеудесін түгел жуған баласымен бірге Батырбай кіріп келді. Мұратжан-ау, бұл не? деді ол. Жаттығу үстіндемін», – дейді Мұрат. 2-тапсырма Мәтіннен сын есімдерді тауып жаз. ​