ҮЗІЛІС 18. Әр шарда жазылган сезге тиесілі тұрақты сөз тіркесін та карангы Ib KYaHY атыста 107 алыста-ит…

Үзінділерден тура мінездеуді көрсет

Өзі сұлу, жақсы жігіт болып өсті. Ерлігі қара құсқа төнген бүркіт сияқты еді.

Сонда саудагерлер тұрып: «О, бек жігіт, сен бізге шын ерлерше көмек көрсеттің.»,-десті.

Байрақ әлсіреп: «Егер бұл қыздан жығылсам, оғыз еліндегі барлық жұрт мені мазақтап күлер»,- деп ойлады.

Байрақтың орынбасары қолына қылышын алып, соғысып: «Байрақ үшін жауға басымды беремін»,-деді.

​

2-тапсырма.Берілген үзінділерден көркем ауыстыруларды табыңыз. Көркем ауыстырулар Узiндiлер 1-узiндi Тіршілікте құрыштай бол тезiмді, Сан мәртебе алдаса да өзінді, Тағдырыңды еш жазғырма, Тiптi кейде болса әзәзiл азгырған. Өрге жүзген өнегелi iсiмен, Таңда адал дос ез теңiннiң iшiнен. Жүргендер кеп достық атын малданып, Алайда тек калма оған алданып. 2-узiндi Еділдің бойын ен жайлап, Шалғынға бие бiз байлап, Орындықтай қара сабадан Бозбаламен күліп-ойнап Қымыз ішер күн қайда? уақытта 3-узiндi Жұпарын қардай боратып, Арулар құшқан екiнбес, Торы тебел ат мініп, Той тойлаған өкінбес.​

ПОМОГИТЕ ПОЖАЛУЙСТА

Әліш Үмбеталовтың теміржолда қызмет істегеніне жиырма жыл толуы қарсаңында, ол үлкен бастаманың иесі болды. Оның поездарды тоқтаусыз жөнелтудегі бастамасын бүкіл Түрксіб теміржолшылары қуана қарсы алды. Осы мәселеге байланысты Түрксіб басқармасында болған жиын оның өміріндегі ең бір белді кезең болды.Кеше кеште қызметте тұрған Әліш Үмбеталовқа станция бастығы Орынбаев бір пакет әкеліп тапсырды да:— Қазір сен жұмыстан шығып, үйіңе барып жуынып, маған кел, мен сені осында күтемін, екеуміз қазір Алматыға жүреміз, — деді.— Не жұмысқа жүреміз?Асығып бара жатқан станция бастығы оған жауап берудің орнына:— Тез кел! — деді әлгі сөзін қайталап.Әліш жұмыс киімін тастап, пакет ойына түсіп ашып оқып еді, «станция бастығы екеуіңіз келесіз, сіз кеңеске қатысушыларға өз жұмысыңыз туралы әңгіме айтасыз» деген шақыруға жол бастығы қол қойыпты. Әліш сасыңқырап қалды.— Дайындықсыз қалай сөйлеймін, міне, қызық.Ол орнынан тұрып тез киінді де, станция бастығына келіп барлық жағдайын, өзінің даярлығының жоқтығын да ескертті.— Ештеңе етпейді, — деді Орынбаев, — даярлықтың керегі жоқ. Ондағылардың бәрі өзіңдей теміржолшылар, өзіңнің жұмыс тәжірибеңді жай ғана әңгімелеп бересің.Әліш әлі де жүрексініп келеді. Поезд ішінде де ол қобалжумен болды. «Әңгімені неден бастаймын» деп Орынбаевтан қайта-қайта сұрай берді. Сол күні олар қонақ үйге түсті де, таңертең жол басқармасына келді. Кеңес күндізгі сағат он бірде басталды.Алдымен жол бастығы баяндама жасады, сонан соң Әлішке сөз берді.Біраз қысылыңқырап қалған Әліш аздан соң сөйлеп кетті. Ол өзінің жұмысына байланысты жағдайларды, іс әдісін бір жарым сағат айтты. Біраз сұраулар болды. Оған жауап беріп, Әліш орнына келіп отырды.— Көп сөйлеп кеттім бе? — деп сұрап қойды ол жанындағы Орынбаевтан.— Жоқ, әдемі сөйледің, бағана сонша қорқып едің, өзің шешен екенсің ғой. Мәжіліс аяқталар кезде жол бастығы Андреев орнынан тұрды да:— Кеңестің аяғы мейрамға айналатын болды, жолдастар, — деді. — Біздің жолдасымыз Әліш Үмбеталов үкімет наградасына ие болды. Мына «Правда» газетінде Указ басылыпты.

Вставить недостающее

1. Әліш . 20 жыл жұмыс істеп, үлкен бір іс бастады.

2.Түpксіб жұмысшылары Әліштің поездарды . жөнелту идеясын қуанышпен қабылдады.

3.Әліш Үмбеталов теміржолдағы жиырма бес жыл . сіңірген еңбегі үшін орденмен марапатталды.

4.Бүкіл Түрксіб теміржолшылары . қарсы алды

5.Поезд ішінде де ол . болды.

Үзіндідегі көркемдеуіш түрін анықта.
Орыс – бүркіт, біз — түлкі,
Аламын деп талпынды.

ответ: Антитеза​

ЖАЗЫЛЫМ 8-тапсырма. Мәтін бойынша «Қос жазба» күнделігін толтыр. Түсіндір. узiндi Кыстау түсініктеме 1. зат есім. Малшылардың мал қыстауға арналған қысқы мекенжайы, қора-қопсысы. Қыста отыратын баспана, қыстақ. 2. етістік. а) Қыста етістігінің қимыл атауы қыста; ә) қинау, зорлау, күштеу​

ЖАЗЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ 8 -тапсырма. Төмендегі тірек сөздерді қатыстырып, төрт сұраулы сөйлем құра. Тірек сөздер: түн, қараңғы, шоқжұлдыз, Жетіқарақшы, көмектеседі, құпия, жұлдыздар, расытхана,
ПОЖАЛУЙСТА​

Үзіндіден бас әріппен жазылуы тиіс күрделі-құрама атауларды белгіле.

Дұрыс жауап саны: 2

Қазақ жазба мұраларының көпшілігі араб әліпбиі арқылы біздің заманымызға жетті. Мысалы, «гулистан бит-турки» «диуани лұғат-ат-түрк», «құтадғу біліг» , «һибат-ул-хақаиқ», т.б. шығармалар.

Қазақ халқының пайдаланған дыбыстық түріне көне түркі жазуы, ұйғыр, араб және А.Байтұрсынұлының төте жазу үлгісі, латын графикасына негізделген, орыс графикасына негізделген қазақ жазуы жатады.

Байырғы түркі бітіг жазуын жасаушылар осы алфавитті түркі тілінің табиғатына соншама дәл үйлестіріп, фонемдер мен аллофондардың айырымдарын дөп басып тапқанына түркітанушылар таңданумен келді.

Көне түркі жазулы ескерткіштердің табылу аймағы үлкен: хакасия, алтай, тува, саян-алтай, енисей, талас, дмитриевск, алта-бай сайы, орхон, қарақорым, тараз, есік, шемонайха, ертіс, қырғызстан қошқар өңірі.

Артқа

Тексеру

​

Жаттығайық
4. Сөз тіркесін құр. Сөз тіркесін қатыстырып, сөйлем құра.
Үлгі: шешім қабылдау,жарысқа қатысу.
Мен бүгін шешім қабылдадым.
Біздер жарысқа қатыстық.​

үзіндідегі көркемдеу тәсілін белгілеңіз. Күлдір-күлдір кісінетіп, Күреңді мінер ме екенбіз, Күдеріден бау тағып, Қамқапты киер ме екенбіз. а)анафора. в)жатыр ма. с) ассонанс. д)аллитерация​

ЖАЗЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ
1-тапсырма. Рөлдік ойын. Ағаң Қазақстан-Британ техникалық универси-
тетіне оқуға түсті. Телефон шалып, ағаңды құттықта. Ол үшін ҚБТУ-
дағы «газ және мұнай» мамандығы, болашағы, артықшылығы тура-
лы ақпарат жина.
Диалогте етістіктерді, есімдіктерді қолдан.

ПОМОГИТЕ!​